Deze Poolse voetbalclub wil hooligans buitenspel zetten

AKS is de bonte kanarie in een extreem-rechtse, homofobe voetbalvolière

In de Poolse voetballerij voeren racistische en homofobe tendenzen de boventoon. De jonge amateurclub AKS Zly zet zich in voor gelijkheid op en rond de velden.

Als het regent aan de oostrand van Warschau, regent het lang en zonder genade. Toch blijven de fans van AKS Zly in het gutsende water hun elftal luidkeels aanmoedigen. Er is zang, er is overgave, er zijn de clubkleuren zwart en wit. Ze zingen:

'Onze club, AKS
Hier is iedereen gelijk
Vandaag, morgen, altijd ZLY
Zonder voorzitter, alleen wij'

Zoiets hebben ze in deze achtste (en laagste) klasse van het Poolse amateurvoetbal nog niet eerder gezien.

Alles aan AKS Zly is anders, te beginnen met de naam. AKS, opgericht in de zomer van 2015 en dit seizoen voor het eerst meevoetballend, staat voor Alternatieve Sportvereniging. 'Zly' betekent 'slecht' of 'kwaad' in het Pools - een knipoog naar een turfhoge roman uit de jaren vijftig van Leopold Tyrmand. Het personage 'Zly' bindt daarin de strijd aan met de gangsters die de naoorlogse harmonie van Warschau bedreigen. 'Een cultboek', zeggen de AKS-oprichters, met pretoogjes daaraan toevoegend: 'We heten 'slecht', maar we doen juist het goede.'

Anders is ook de structuur: AKS is van de leden, alles wordt bij consensus besloten. Er is wel een voorzitter, maar alleen omdat dat juridisch verplicht is. Er is een mannen- en een vrouwenteam, beide zijn nadrukkelijk gelijk. Schelden mag niet. Niet op het veld en niet ernaast, want AKS wil een veilige omgeving bieden voor kinderen en families. Een vrijwilliger zegt: 'Onze armen staan open voor iedereen, er is geen hiërarchie, er zijn geen grenzen.'

Voorzitter Karolina Szumska knikt. AKS heeft bijna twee jaar na de oprichting nog steeds geen grote sponsor, zegt ze. De inkomsten komen nu uit crowdfunding en contributie van de ruim honderd leden. Ook is er merchandising: een verzamel-cd van artiesten die AKS steunen, en een biertje ('ZLE Piwo', 'slecht bier') dat in Warschause kroegen verkocht wordt.

Dan houdt het op met regenen en zoeken de supporters hun plek terug. De avond valt, Elias scoort vlak voor tijd opnieuw: 4-2. AKS houdt aansluiting bij de topvijf in de competitie, promoveren kan nog steeds. Als de scheids heeft afgefloten, rennen de spelers uitgelaten naar hun fans. Iedereen krijgt een high-five.

Blijk van vertrouwen

We bereiden ons ook voor op negatieve reacties. Online worden we uitgemaakt voor linkse radicalen

Het veld is leeg en er blijft één vraag liggen. Kan AKS de Poolse voetbalcultuur veranderen? 'We leren elke dag bij', glimlacht de voorzitter, een frêle vrouw van begin dertig. AKS is een hobby, naast haar fulltimewerk bij een tv-zender. Daar ligt volgens bestuursleden de uitdaging: tijd en geld vinden om van AKS een volwaardige club te maken. Subsidie van de gemeente is er niet, coach Antonio is de enige betaalde kracht. Pas kwam er 40 duizend euro uit een potje van de Europese Commissie.

'Een enorm blijk van vertrouwen', beaamt Kostek, die aan het hoofd staat van het project. 'Maar we bereiden ons ook voor op negatieve reacties. Online worden we uitgemaakt voor linkse radicalen.' En met een knikje naar de fans die een nieuw en vrolijk-anarchistisch lied hebben ingezet: 'Iedereen hier wil nu nog bij ons horen. De kunst is dat vast te houden.'

Bronvermelding

Dit artikel is geschreven door journalist Jenne Jan Holtland en verscheen eerder in de Volkskrant.

Het beeldmateriaal is van de site van AKS Zły. Het project behelst meer dan alleen een sportclub en ze hebben een webshop met merchandising.