Drie jaar geleden verscheen het boek 'Honderd jaar heimwee' op de markt. Een boek dat het verhaal vertelt van Polen in Nederland en de beeldvorming over Polen in Nederland. De initiatiefnemer van dit boek, Wim Willems, is nu genomineerd als 'Ere Polonus'.
Honderd jaar heimwee
De tekst van de uitgever, achterop het boek introduceert 'Honderd jaar heimwee' als volgt: "Ze zorgen voor overlast, pikken onze banen in en overspoelen de markt. Waar komt toch opeens het idee vandaan dat Polen onze samenleving overhoophalen? Ze wonen hier immers al zo lang. Dit boek geeft de mensen achter de negatieve berichtgeving een gezicht.
In Honderd jaar heimwee gaan de auteurs op zoek naar de levensverhalen van Poolse migranten, van de Eerste Wereldoorlog tot nu. Al die tijd vonden zij hier een bestaan. Tegelijkertijd bleven ze zich sterk verbonden voelen met hun vaderland. De persoonlijke verhalen in dit boek relativeren het idee dat de migranten uit Polen hier tijdelijk verblijven. Duizenden landgenoten zijn hun voorgegaan en hun lotgevallen zijn onlosmakelijk verbonden met de Nederlandse gemeenschap. Honderd jaar heimwee maakt de wederzijdse verbondenheid van Polen en Nederlanders zichtbaar: een rijk geïllustreerd boek over een bevolkingsgroep met een lange geschiedenis."
Behalve de vermelde persoonlijke verhalen, bijvoorbeeld over een rechter bij het internationale hof in de jaren dertig van de vorige eeuw of over nabestaanden van mijnwerkers uit Limburg, bevat het boek ook een hoofdstuk over de kentering van de beeldvorming over Polen in Nederland. Een bewerking van dit hoofdstuk is later nog verschenen in het Thema Tijdschrift.
Over de auteurs van 'Honderd jaar heimwee'
Hoewel Wim Willems is genomineerd voor de titel Ere Polonus was hij niet de enige auteur van 'Honderd jaar heimwee', maar wel samen met Hanneke Verbeek, de belangrijkste.
Wim Willems en Hanneke Verbeek
Wim Willems is schrijver en hoogleraar sociale geschiedenis (Campus Den Haag, Universiteit Leiden). Hanneke Verbeek was als historicus eveneens verbonden aan de Campus.
De andere auteurs in alfabetische volgorde:
- Małgorzata Bos-Karczewska
- Kirsten Fekkes
- Jacek Futiakiewicz
- Natalia Janas
- Rick de Jong
- Iztok Klancar
- Iwona Mączka
- Liza Meurs
- Chistie Miedema
- Małgorzata Pacula
- Will Tinnemans
- Mateusz Tkaczeń
- Jolka Wilczek-Raybould
Honderd jaar heimwee in de media
Het boek is rond de verschijningsdatum meerdere keren onderwerp geweest van artikelen in kranten of anderzins aan bod gekomen in de media. Hieronder volgt een overzicht:
- NRC Handelsblad (PDF) (09.11.2012) ‘Goede Pool was ineens slecht’
- Stadsblad Utrecht (PDF) (21.11.2012) – Boek geeft Poolse bevrijder gezicht
- Radio1 (09.11.2012) – ‘De Gids” gesprek met prof. Willems, initiatiefnemer en auteur van het boek – luister
- Trouw (26 november 2012) - Polen doen het helemaal niet zo slecht
- Leidsch Dagblad (14 november 2012)
- Stadsblad Utrecht (21 november 2012)
- Volkskrant (22 november 2012)
Dit overzicht is opgesteld aan de hand van Campus Den Haag.
Het boek is, door mede auteur Iwona Mączka, vertaald naar het Pools onder de titel 'Sto lat tęsknoty. Historia Polaków w Holandii' en verschenen bij uitgeverij DiG.
Over Polonus
Sinds 2011 organiseert Polonus de verkiezing van de Pool van het jaar in Nederland. Deze verkiezing wordt gehouden in verschillende categorieën:
- Business: Ondernemers die ten minste drie jaar actief zijn op de Nederlandse markt, succesvol zijn door groei(cijfers), verworven bekendheid en/of zakelijke handelscontacten met Polen, nieuwe werkplekken creëren en bouwen aan het goede imago van Pools ondernemerschap in Nederland;
- Cultuur: Artiesten en kunstenaars actief op het gebied van de Poolse, Nederlandse en/of Europese cultuur, of organisatoren van in Nederland herkenbare culturele evenementen;
- Wetenschap en Techniek: Personen die door hun wetenschappelijk onderzoek of op andere manieren in Nederland aan de ontwikkeling van de wetenschap bijdragen en bouwen aan het positieve imago van het hoge Poolse wetenschappelijke niveau;
- Succesvolle jonge Pool: Personen tot 35 jaar die zich door hun activiteiten en verdiensten op een excellente wijze onderscheiden binnen de generatie jonge Polen in Nederland;
- Ere Polonus: Voor een persoon van Nederlandse origine of een Nederlandse organisatie met grote verdiensten voor de Poolse gemeenschap in Nederland. Nederlanders of Nederlandse organisaties die ten behoeve van de integratie van Polen of de Poolse gemeenschap in Nederland actief zijn op het gebied van o.a. sociale, culturele en educatieve behoeftes, arbeids- en woonomstandigheden, etc. In de categorie Ere Polonus, mogen alleen in Nederland wonende Nederlandse burgers, personen van Nederlandse origine of organisaties die in Nederland actief zijn en gevestigd, kandidaat gesteld worden.
Wim Willems als Ere Polonus
Op de site van Polonus is de volgende motivatie terug te lezen voor de nominatie van Wim Willems:
"Prof. Dr. Wim Willems is schrijver, historicus en hoogleraar aan de Leiden Universiteit. De kandidaat groeide op in een Haagse arbeiderswijk. De blauwdruk van die jeugd heeft hij in zijn latere werk op gedetailleerde wijze gereconstrueerd aan de hand van zijn eigen herinneringen in de boeken Stadskind en Stadsblues. Zijn werk in de universitaire wereld mondde de afgelopen kwarteeuw uit in meer dan dertig boeken.
Wim Willems is sinds november 2005 hoogleraar Sociale Geschiedenis, met als speciale leeropdracht Den Haag vanaf 1880. Sindsdien zoekt hij in het Haagse, samen met lokale instellingen, naar manieren om zoveel mogelijk burgers actief te betrekken bij de geschiedschrijving over hun stad, buurt, familie of hun verleden elders ter wereld. Begin van deze eeuw begon Wim Willems in de Haagsche Courant met een jarenlange serie over zijn persoonlijke verleden met de stad. Dit leidde tot avonden in het theater en een reeks autobiografische boeken van zijn hand en bundelingen van lezersverhalen. Ook schreef hij in 1997 met Adriaan van Dis een toneelstuk, Het water van Nederland gedronken, dat verschillende keren is opgevoerd en later werd verfilmd door de Algerijnse regisseur Karim Traïdia. Ook heeft Willems tal van debatten over de multiculturele samenleving georganiseerd, o.a. met Paul Scheffer via de Volkskrant. Niet alleen speelt het beeld in zijn werk een steeds nadrukkelijkere rol, het heeft hem ook in aanraking gebracht met vormgevers, tentoonstellingsmakers en anderen met wie wetenschappelijke kennis onder het voetlicht wordt gebracht voor een breed publiek. Die ambitie kwam ook tot uitdrukking in een aantal historische televisieseries Plekken van herinnering bij de lokale omroep TV West.
Bijzondere focus in zijn werk ligt op Polen. Zo heeft hij het project omtrent de geschiedenis van Polen in Nederland breed opgezet om Polen in Nederland een gezicht te geven. Aanleiding was de negatieve beeldvorming in de Nederlandse media over arbeidsmigranten uit de Europese Unie. Het langdurig voortwoekeren van zulke beelden wordt mede mogelijk gemaakt doordat de mensen om wie het gaat slecht bekend zijn. Ook ten aanzien van Polen was een verschuiving waar te nemen van het beeld van vakmensen die hard nodig zijn in bepaalde sectoren van de Nederlandse economie, naar het beeld van grote aantallen nieuwkomers die overlast bezorgen. Om die ontwikkeling in een lange termijnperspectief te plaatsen is Willems in 2010 met een aantal historici, journalisten en studenten begonnen om de inbreng van Polen in de Nederlandse samenleving over een periode van een eeuw te belichten. De focus lag op families die representatief zijn voor bepaalde perioden in de migratie. Dat project is uitgemond in het door velen bejubelde boek Honderd jaar heimwee. De geschiedenis van Polen in Nederland, dat ook een rol heeft gespeeld in het maatschappelijk debat over de integratie van Polen. Het boek werd ook naar het Pools vertaald en in 2014 door DiG uitgeverij in Warschau als Sto lat tęsknoty. Historia Polakow w Holandii uitgegeven.
Daarnaast heeft Wim Willems in 2011 een Cursus Poolse Spoorzoekers georganiseerd om het contact tussen Poolse nieuwkomers en gezeten Hollanders, maar ook tussen jong en oud op gang te brengen. De afgelopen jaren heeft Wim Willems eerder cursussen gehouden om tweede generatie migrantenjongeren in Nederland op zoek te laten gaan naar foto’s uit de privé-albums van hun familie. Al die beschreven foto’s zijn toegevoegd aan het Historisch Beeldarchief Migranten en hebben als basis gediend voor een aantal boeken, documentaires en tentoonstellingen. In de cursus over Poolse Spoorzoekers is die aanpak nogmaals beproefd. Zowel geïnteresseerden uit de groepen zelf als jongeren met belangstelling voor Polen kregen een korte cursus, waarna ze onder begeleiding op zoek gingen naar foto’s en andere documenten die het alledaagse bestaan van Polen in Nederland in beeld brachten.
In zijn recentste project verrichtte Wim Willems onderzoek naar het leven van Poolse en Oekraïense Joden in het vooroorlogse Scheveningen. Door zich te focussen op hun familiegeschiedenis is op een unieke wijze toegang gekregen tot een vrijwel vergeten hoofdstuk in de Nederlandse en de Europese geschiedenis. De zoektocht naar de sporen van hun verleden heeft Wim Willems ook naar Oekraïne en met name naar tal van plaatsen in Polen gevoerd. Het boek over die tweejarige zoektocht, ' Hier woonden wij. Hoe een stad zijn joodse verleden herontdekt' , werd op 25 oktober 2015 ten doop gehouden in het Kurhaus in Scheveningen."
Stemmen kan via deze pagina door het bolletje onder zijn foto aan te klikken en je e-mailadres in te vullen. Bevestig je stem in het mailtje dat je ontvangt.
Lezen over Polen
De auteurs van het boek 'En nog is Polen niet verloren', Stéphane Alonso en Thijs Papot, zijn ook onder de genomineerden. Lees hier meer over hun boek.
De boeken uit dit artikel zijn online verkrijgbaar bij onder andere bol.com:
