Het dagboek van Renia Spiegel

Renia Spiegel beschrijft n haar dagboek het leven in Przemyśl en het Joodse getto tijdens de oorlogsjaren. Haar dagboek lag lang in een kluis in de VS maar wordt nu in verschillende talen uitgegeven. Ze wordt getypeerd als de 'Poolse Anne Frank'.

Renia Spiegel: 1924 - 1942

Net als Anne Frank beschrijft Renia wat haar zoal bezighoudt in het dagboek dat ze bijhield vanaf haar vijftiende in 1939. Ze geeft aan de ene kant een inkijkje in het leven van een tiener die verliefd is. Aan de andere kant beschrijft ze hoe de onderdrukking van de joden toeneemt en hoe ze in het getto komt van Przemyśl.

In juli 1942 moet Renia met haar zus naar het getto van Przemyśl samen met haar grootouders bij wie ze woonden. Na een aantal weken in het getto slaagde haar vriendje Zygmunt erin haar met zijn ouders buiten het getto te verbergen. Na verraad werden ze daar op de avond van 31 juli ontdekt en vermoord. Zygmunt schrijft dan in haar dagboek: “Drie schoten! Drie levens! Het gebeurde gisteravond om half elf. Het lot heeft besloten om me mijn driebaarste af te nemen.”

Het dagboek

Zygmunt overleeft de oorlog, net als de zus en de moeder van Renia. Hij geeft na de oorlog het dagboek aan de moeder die het later doorgeeft aan de zus. Die vindt het te pijnlijk om te lezen en pas in 2012, overtuigt door haar dochter, brengt ze het naar buiten.

Los van de inhoud wordt ook qua literair niveau de parallel met Anne Frank getrokken:

"Renia was a little older and more sophisticated...She was also living out in the world instead of in seclusion." Smithsonian

"an incredible historical and psychological document, as well as an authentic literary achievement." NY Post

Het boek in Nederlandse vertaling te verkrijgen via bijvoorbeeld Bol.com. Tomasz Magierski maakte de 70 minuten durende documentaire Broken Dreams over Renia en haar dagboek. UN

Foto via: https://www.smithsonianmag.com/history/astonishing-holocaust-diary-hidden-world-70-years-resurfaced-america-180970534/, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=76300636