Poolse schrijvers over Turkije en Afghanistan

Naar aanleiding van de boekenbijlage in de NRC staan wij stil bij twee Poolse journalisten die met reportages ons inzicht geven in, laten we zeggen, turbulente landen.

 Szabłowski over Turkije

De boekenbijlage van de NRC van 25 november worden drie boeken besproken over Erdogan en Turkije. Eén van deze boeken is van de Poolse schrijver Witold Szabłowski. Witold Szabłowski (1980) is een Poolse journalist en schrijver. Hij studeerde politicologie in Warschau en Istanbul, en werkte daarna als journalist voor onder meer de Poolse krant Gazeta Wyborcza. Voor 'De moordenaar uit de abrikozenstad' (Ned. vert. Gijs Franssen), het boek dat in de NRC wordt aangehaald, kreeg hij in 2011 de Poolse Beata Pawlak Prijs. Het boek werd in dat jaar ook genomineerd voor de Nike-literatuurprijs, een van de belangrijkste literaire onderscheidingen in Polen. Het boek krijgt in de NRC vier van de vijf 'sterren'. Door de Nederlandse uitgever van het boek, Atlas Contact, wordt Szabłowski aangeprezen als "de beste Poolse non-fictieschrijver sinds Kapuściński", door de NRC "een rijzende ster in de Poolse journalistiek":

Rijzende ster

Wie meer inzicht in die complexiteiten [van de Turkse samenleving] wil krijgen, kan terecht in De moordenaar uit de abrikozenstad, een bundeling reportages en interviews van Witold Szablowski, een rijzende ster in de Poolse journalistiek. Ook Szablowksi’s boek is oorspronkelijk in 2011 verschenen en voor deze editie flink uitgebreid. Pools-Turkse betrekkingen hebben zijn speciale aandacht. De titelreportage gaat over Mehmet Ali Agca, die in 1981 probeerde paus Johannes Paulus II,  Pool van geboorte, te vermoorden. Ook wijdt Szablowski een aandoenlijk hoofdstuk aan de Poolse wortels van Nazim Hikmet, de grootste Turkse dichter van de twintigste eeuw.

In zijn zwakste momenten vervalt Szablowski [...] in gemakkelijke generalisaties over ‘de’ Turken, of in clichés over Turkije als ‘brug tussen oost en west’. Maar op zijn beste momenten weet hij adembenemend te schrijven over uiteenlopende zaken als Turkse soapseries en pornofilms, de homoscene in Istanbul, eerwraak, tot prostitutie gedwongen vrouwen, en de smokkelindustrie rond bootvluchtelingen.

Quote uit de NRC

Jagielski over Afghanistan

Zoals Szabłowski probeert ons Turkije te laten snappen, zo helpt de Poolse journalist Wojciech Jagielski ons Afghanistan begrijpen. In zijn boek 'Bidden om regen, Reportages Uit Afghanistan' (Ned. vert. Ewa van den Bergen-Makała) neemt hij ons mee naar de complexe wereld van verschillende stammen, coalities, warlords, de internationale politiek en belangen en het ontstaan van Al  Qaida.

Aan de hand van de geschiedenis van de 'warlord' Achmed Sjah Massoud (zie eventueel Wikipedia) volgen we de ontwikkelingen nadat de Russen zich terugtrekken en wordt duidelijk hoe de Taliban en Al Qaida in dit land konden uitgroeien tot een machtsfactor. Bovenal wordt duidelijk hoe ingewikkeld het is met verschillende, wisselende coalities die al dan niet gesteund worden door bijvoorbeeld de VS, de (over)macht krijgen.

In 2015 verscheen zijn boek 'Wszystkie wojny Lary' (letterlijk: Alle oorlogen van Lara) met het verhaal van een Georgisch-Tsjetsjeense moeder wiens beide - in het Westen opgegroeide én geradicaliseerde - zoons naar Syrië gaan om te vechten aan de kant van de IS (Dit boek is helaas nog niet in het Nederlands vertaald).

Wojciech Jagielski (Polen, 1960) studeerde politicologie en Afrikaanse geschiedenis en cultuur aan de Universiteit van Warschau. Ook hij werkt sinds 1991 voor de grote Poolse krant Gazeta Wyborcza. Jagielski deed sindsdien verslag van oorlogen in de Kaukasus en Azië en reisde veelvuldig naar Afrika. Zijn elf reizen naar Afghanistan, waar hij in totaal twee jaar verbleef, resulteerden in het bekroonde boek 'Bidden om regen' . In 2008 verscheen bij De Geus 'Torens van steen' (Ned. vert. Esselien 't Hart), zijn reportages uit Tsjetsjenië.

Foto Witold Szabłowski:Rafał Komorowski - Own work, CC BY-SA 4.0, Link