In Polen maakten ze in 2012 de film Żywie Biełaruś! (Viva Belarus) over de onderdrukking van de vrije stem in het buurland. De film schets - aan de hand van een waargebeurd verhaal - een beklemmend beeld hoe een totalitair regime zijn volk onderdrukt. Zorgwekkend is dat terreur vermoedelijk sinds die tijd alleen maar is toegenomen. De film is nu te zien op Netflix.
Het echte verhaal
Nadat in 2020 de machthebbers de door de oppositie gewonnen verkiezingen stalen en zelf de macht behielden gingen de Wit-Russen massaal de straat op. Boegbeeld van die oppositie is Sviatlana Tsikhanouskaya. In reactie op de massaprotesten na de repressie sterk toe en werd zelfs een lijnvlucht tot landen gedwongen om een oppositielid te kunnen arresteren.
Dat protesten tegen het regime en de onderdrukking van de kritische stem al veel langer spelen wordt duidelijk in deze film. We volgen de rocker Miron. Als straf voor zijn protestsongs moet hij in militaire dienst waarvan hij eerst was vrijgesteld op medische gronden. Tegen wil en dank wordt Miron een boegbeeld van het protest en rol die hem steeds beter gaat passen. Met behulp van een illegale mobiele telefoon en zijn vriendin start hij een blog over het leven in dienst.
Niets ontziende terreur als pressiemiddel
De kritiek op de gang van zaken in het leger is ook kritiek op de maatschappij. Als Miron met zijn protesten succes heeft probeert de legerleiding hem middels terreur voor hun eigen karretje te spannen. Daarbij wordt zijn vriendin niet ontzien. Hoe dit verder afloopt zullen we om spoilers te voorkomen hier niet vermelden. De scenes van deze repressie zijn als beeld al gruwelijk. Het besef dat dit op een waargebeurd verhaal gebaseerd is, en de repressie vermoedelijk sindsdien alleen is toegenomen maakt de film zeer zorgwekkend en van tijd tot tijd moeilijk om te kijken.
Franak Viačorka
De persoon van Miron en zijn ervaringen zijn gebaseerd op het echte verhaal van Franak Viačorka. Inmiddels verbonden aan de staf van de eerder genoemde Tsikhanouskaya. Hij schreef zelf mee aan het script voor de film.
De werkelijkheid herhaalt zich in Belarus
De film is gemaakt door regisseur Krzysztof Łukaszewicz met in de hoofdrol Dzmitry Papko. Deze acteur uit Belarus is naast acteur ook (hiphop)zanger onder de artiesten naam Vinsent (zie Spotify). Ook hij ervoer hoe de machthebbers ingrijpen in het leven. Ook zijn ontheffing voor militaire dienst op medische gronden werd opgeheven toe hij deze film aan het maken was en hem werden reisbeperkingen opgelegd.
De vrouwelijke hoofdrol, de vriendin Vera, wordt vertolkt door de Poolse actrice Karolina Gruszka. Zij was in de Nederlandse bioscopen te zien in de film Marie Curie: The Courage of Knowledge. Voor de muziek tekende de artiets Lavon Volski (Spotify Wikipedia (en))
De film heeft een keur aan prijzen gewonnen na zijn verschijning in 2012 en is nu te zien op Netflix. Niet geschikt voor een avondje ontspanning voor het scherm maar boven alles de moeite waard. Een stevige herinnering dat, hoewel nu overschaduwd door de oorlog in de Oekraïne, er nog een volk is aan de oostgrens van de EU dat vecht voor zijn vrijheid en zelfbestemming.
