Politiegeweld in de doofpot - Leave no traces
Alternatieve feiten, een term die opkwam tijdens Trump z´n presidentschap, zijn van alle tijden laat de nieuwe film Leave no traces van regisseur Jan P. Matuszyński zien. In tweeënhalf uur ontvouwt hij feitelijk, zakelijk, beschouwend hoe om te beginnen de bijna 20 jarige Grzegorz Przemyk in 1983 bruut mishandeld wordt door de militie. Als hij vervolgens overlijdt en zijn begrafenis uitloopt op een massale volksbijeenkomst kiezen de communistische machthebbers voor het bouwen van een web van alternatieve feiten. Deze film over een historische gebeurtenis met een zeer actueel thema is een pakkend drama.
Leave no traces
Na de dood van Grzegorz volgen we zijn vriend Jurek (gespeeld door Tomasz Ziętek) die samen met de moeder van de vermoorde Grzegorz de waarheid naar buiten wil brengen. We zien hoe Jurek worstelt met de traumatische gebeurtenis, zijn liefsdesrelatie met de moeder van Grzegorz - de in Polen bekende dichteres en oppositielid Barbara Sadowska - en zijn eigen ouders. Onder druk gezet door de overheid proberen zij hun eigen zoon over te halen zijn getuigenis in te trekken. Niet alleen was Jurek - een fictieve samenvoeging van de werkelijke vrienden van Przemyk - getuige van de mishandeling, ook hoorde hij een leidinggevende opdracht geven om Grzegorz te slaan in de buikstreek want dat laat geen sporen na, Leave no traces, of in het Pools Żeby nie bylo sladów.
De film laat zien hoe de druk op Jurek opgevoerd wordt om zijn getuigenis in te trekken. Ook schets de film hoe de overheid een steeds complexer web spant, en anderen probeert te overtuigen om zich als getuige terug te trekken of hoe valse schuldbekentenissen worden afgedwongen.
Onafhankelijke rechtspraak en pers
In 1983 kregen de Polen net weer iets meer lucht na de in 1981 uitgeroepen staat van beleg. Het communistische regime zit nog stevig in het zadel. Opmerkelijk genoeg zou je in die omstandigheden niet verwachten dat het Openbaar Ministerie zich onafhankelijk opstelt en streeft naar waarheidsvinding. En toch zien we dat in de film wat leidt tot prachtige dialogen tussen de aanklager en de machthebbers. Daarbij ontkom je als kijker er niet aan om te denken aan de actuele situatie in Polen. De manier waarop de huidige regering zijn greep verstevigt op de rechtspraak is een van de redenen voor het conflict met Brussel.
Een andere parellel kan gezien worden in de media die in handen zijn van de overheid. Zij berichten niet over het voorval of nemen het narratief van de overheid over. Zij doen het af als de dood van een verslaafde die onwel werd. De onafhankelijke buitenlandse BBC krijgt lucht van de zaak waardoor het komt tot de nodige publiciteit en het massaprotest.
De feiten zijn dramatisch genoeg
Matuszyński vertelt in deze film een waargebeurd verhaal. Net als in zijn vorige film Ostatnia rodzina (The last family), over de familie van de kunstenaar Beksiński.
Voor hen die de geschiedenis van Grzegorz Przemyk en zijn dood niet kennen, en daarmee niet weten of Jurek stand houdt onder alle druk, is de film te zien als een thriller. In de fragmentarisch gesneden film switchen we tussen Jurek, de moeder van Grzegorz, Jureks vader in een gesprek met de geheime dienst en het overleg van de machthebbers of het team dat de alternatieve werkelijkheid moet vormgeven.
Met al deze verhaallijnen en feiten ontstaat een compleet beeld van de gebeurtenissen. Zo creëert de regisseur een boeiend drama dat zowel historisch als actueel is. Dit alles ondersteund met de muziek van Ibrahim Maalouf, goed acteerwerk en aandacht voor de historische details op de set.
Leave no traces is een pakkend drama
Laat anderen de sterren maar geven. Wij zagen een pakkend drama dat je terugvoert naar Polen voordat in 1989 de vrijheid kwam. Hiervan mag je hopen dat een dergelijk manipulerende overheid niet meer terugkomt.
- 'Aangrijpend en met flair verteld politiek drama' VPRO Cinema
- 'Leave No Traces maakt in sobere scènes de onmenselijke, onontkoombare druk van zo’n systematische campagne van staatswege invoelbaar, juist omdat de film de tijd neemt. Ogenschijnlijk gaat het over het repressieve, communistische Polen onder Jaruzelski, maar je kan de situatie zo vertalen naar hedendaags Polen, waar de onafhankelijke rechtspraak wederom onder druk staat.' NRC
- ‘Ik hou niet van films die per se eenduidige boodschappen willen verkondigen’, geeft Matuszyński toe. ‘Daar dient kunst niet voor. Maar toen ik het boek las, dacht ik wel dat het allemaal zeer herkenbaar klonk. En ik heb geen zin dat we weer die richting uitgaan. Dus heb ik een film gemaakt die het onderwerp aankaart en de mensen een spiegel voorhoudt. Dat is mijn bijdrage.’ De Tijd
- Leave No Traces creates an absolutely convincing recreation of early 80s Poland, while the no-frills visuals themselves recall the textures of Eastern European drama of that period, of say, Andrzej Wadja or Krzysztof Kieslowski Screendaily
Prachtige indrukwekkende film. Een indrukwekkende goede film mag lang duren.
Een bezoeker...
Te zien in zo'n 20 theaters
De film is te zien in de onderstaande theaters. Staat jouw eigen bioscoop er niet bij. Check dan even hun eigen site mochten we niet compleet zijn in ons overzicht....
| Lieve Vrouw, De | Amersfoort |
| Rialto | Amsterdam |
| Gigant, Filmtheater | Apeldoorn |
| Focus Filmtheater Arnhem | Arnhem |
| Filmhuis Bussum | Bussum |
| Filmhuis Lumen | Delft |
| Verkadefabriek | Den Bosch |
| Den Haag, Filmhuis | Den Haag |
| MIMIK | Deventer |
| LAB 1 | Eindhoven |
| Concordia Cinema | Enschede |
| Filmschuur | Haarlem |
| De Spiegel | Heerlen |
| Hilversum, Filmtheater | Hilversum |
| Lumière, Filmtheater | Maastricht |
| LUX | Nijmegen |
| LantarenVenster | Rotterdam |
| Louis Hartlooper Complex | Utrecht |
| De Fabriek | Zaandam |
| Fraterhuis, Filmtheater | Zwolle |
Vrijkaarten via Facebook
Via onze facebookpagina maakt u kans op vrijkaarten. Zie in de post hieronder hoe.
