Elephant (Słoń): een ontdekking van de eigen weg in najaarstinten
Op het platteland, in de schaduw van de Tatrabergen, zorgt Bartek (Jan Hrynkiewicz) voor de familieboerderij. Zijn moeder doet niets, zijn zus zit in Noorwegen. Bartek zorgt voor de dieren waaronder zijn paarden. Hij verkoopt melk en eieren aan de buren en werkt in een lokale bar in de avonduren. Ook daar houdt het verzorgen niet op als hij een dronken cafégast naar huis brengt in zijn auto.
Blijkbaar is alle inspanning nog niet genoeg want zijn moeder geeft aan de paarden te willen verkopen, paarden die onderdeel zijn van Barteks droom om een stoeterij te beginnen. Bartek koopt nog tijd met het argument dat de paarden in de winter voor inkomen zorgen als ze sledes kunnen trekken.
Doorbreken van een impasse
Hoewel weinig gezegd wordt en veel afgeleid moet worden uit de spaarzame dialogen lijkt er sprake van een impasse. Deze impasse wordt onderstreept als Bartek tijdens zijn ritten door het herstlandschap iedere keer stokt bij een rivier die het paard niet wil oversteken.
De impasse wordt doorbroken als een buurman (de dronken cafégast) sterft en zijn zoon Dawid (Paweł Tomaszewski) terugkomt naar het dorp. Dawid is met onmin weggegaan en al snel wordt duidelijk dat dit waarschijnlijk te maken heeft met zijn geaardheid. Deze film raakt daarmee aan het actuele thema dat op het Poolse platteland gender en seksuele geaardheid in een traditioneel keurslijf zit.
“Ik ben geen olifant.”
"Voor mij zou je net zo goed een olifant kunnen zijn.” [...] “Ik ben geen olifant.” “Maar als je er wel een was, had ik daar geen enkel probleem mee.”
Als Bartek en Dawid samen optrekken, ziet zijn moeder dat met lede ogen aan en probeert ze Bartek los te weken met de belofte samen te gaan bouwen aan de stoeterij. BLijkbaar is er opeens grond die verkocht kan worden en daarmee geld.
Een goed willende buurvrouw en haar oude moeder zijn de enige die Bartek aanspreken als er over hem geroddeld wordt. Dat ze hem accepteren zoals hij is, wordt dan wel weer met een beeldspraak duidelijk gemaakt: "Voor mij zou je net zo goed een olifant kunnen zijn.” […] “Ik ben geen olifant.” “Maar als je er wel een was, had ik daar geen enkel probleem mee.” In de dialoog met de oude moeder van de buurvrouw wordt er niet om heen gedraaid "Ik val gewoon op jongens".
De regisseur Kamil Krawczycki vertelt het verhaal in een rustig tempo ondersteund door de cinematografie van Jakub Sztuk waarin een vochtige herfst in ingetogen kleuren in de heuvels ten noorden van de Tarta het passende decor vormt eenmaal onderbroken door een uitstapje naar een bar waar Bartek en Dawid zichzelf kunnen zijn. The queerreview aakt niet helemaal onterecht de link met Brokeback Mountain waar de mooie omgeving ook een vrijheid biedt die haaks staat op de ‘small minded township’. Ook wordt daarin een vergelijk getrokken met de roman Zwemmen in het Donker van Tomasz Jedrowski. Verder is het na 'All our fears' in korte tijd de tweede Poolse film met LHBTI als onderwerp.
Tekst loopt door onder afbeelding
Ingetogen de eigen weg vinden
Jan Hrynkiewicz speelt een ingetogen Bartek maar op zo’n manier dat het dansen in bar, tijdens het schoonmaken op ‘Christine’ van Christine en the Queens*, net het moment waarop hij zich uitspreekt als zijn zus thuiskomt uit Noorwegen ook overtuigend over komen.
Met Elephant (Słoń) brengt Krawczycki een mooi en ingetogen vormgegeven drama over het vinden van de eigen weg tussen de verwachtingen van de familie, de geliefde en de omgeving. Een vormgeving die qua cinematografie vraagt om te zien op het grote scherm. Dit kan vanaf deze week in ruim twintig (Pathé) theater in het hele land. Kijk voor de theaters en startdata bij distributeur Cinemien.
*) Onbedoeld grappig
Voor het Nederlandstalige publiek levert de scene bij het schoonmaken van de stal onbedoeld een grappige scene op. Het nummer 'Christine' bevat een hele toepasselijke 'mamma appelsap'. Een mamma appelsap is een tekst in een vreemde taal waarin je een Nederlandse frase kan horen. Bij dit nummer is dat het woord 'paardepoep' in het refrein.
