Het derde en laatste artikel over de schilder Wojciech Weiss naar aanleiding van de tentoonstelling in het Gemeente Museum in Den Haag.
Verandering van stijl
Opvallend bij Wojciech Weiss zijn de vele veranderingen van stijl, de talrijke inspiratiebronnen en een zeer intensieve zoektocht naar eigen weg als kunstenaar. Iets wat anders relatief weinig voorkomt.
Door zijn gedurfde verkenningen van artistieke mogelijkheden en het gemak waarmee hij uiteenlopende artistieke stijlen en registers bespeelt, wordt Weiss beschouwd als een van de meest interessante Poolse schilders van de fin de siècle. Zijn werken uit de periode van de vorige eeuwwisseling trekken ook de meeste aandacht van de kunstkenners.
De ontwikkeling van Weiss
Rond 1906 begint hij zich langzaamaan steeds minder thuis te voelen in de avantgardistische kunst, een richting die hij na de Eerste Wereldoorlog definitief verlaat. Samen met zijn vrouw vestigt hij zich in Kalwaria Zebrzydowska in de buurt van Krakau, in een huis met een tuin – een arcadia of veilige haven voor Weiss. Juist op deze plek ontstaan zijn kleurrijke landschappen, geïnspireerd door impressionisme en postimpressionisme. Deze doeken stralen de bewondering voor de natuur uit maar ook het geluk van het dagelijks (gezins)leven.
Wojciech Weiss, Renia in het raamkozijn in Kalwaria, 1910
De decadente en vaak pessimistische sfeer in de schilderkunst van Weiss, die typisch was voor de periode van ‘Jong Polen’, maakt plaats voor meer optimistische visie op de wereld zoals op het schilderij “Jesień. Rodzice pod gruszą” (Herfst. De ouders onder de perenboom) uit circa 1920. Weiss schildert ook talrijke portretten van zijn geliefde vrouw, bijvoorbeeld “Renia w drzwiach. Portret żony artysty” (Renia in de deuropening. Portret van de vrouw van de kunstenaar) uit 1909.
Naakten domineren zijn werk na 1918. In tegendeel tot de landschappen en familieportretten schildert Weiss de naakten − waarmee hij opnieuw een dialoog aangaat met oudere kunst − in zijn atelier in Krakau.
Wojciech Weiss, Rood lint, 1896
Terugkeer naar de klassieke kunst?
Deze terugkeer van avantgardistische naar klassieke kunst, bijna salonkunst, was vrij riskant. Zouden de critici en het publiek de nieuwe Weiss accepteren? Maar juist voor Weiss z’n werken uit de periode van het interbellum: landschappen en naakten, toonden de kunstverzamelaars en het kunst kopende publiek de grootste belangstelling. Ook tegenwoordig worden schilderijen uit deze periode nog steeds op de kunstmarkt verhandeld terwijl de kunst van het einde van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw vooral in musea kan worden bewonderd.
Het interbellum
De jaren tussen de beide Wereldoorlogen brachten de schilder niet alleen rustig gezinsleven maar ook officiële erkenning. In 1918 wordt Weiss benoemd tot rector van de kunstacademie in Krakau. Deze functie zal hij vervullen tot 1939. In deze periode ontvangt hij talrijke prijzen en neemt deel aan individuele en groepsexposities. Zijn positie als belangrijke kunstenaar wordt definitief gevestigd.
Over de auteur van deze artikelen
Van de redactie zijn we veel dank verschuldigd aan Katarzyna Wesołowska die deze artikelen voor ons schreef. Katarzyna Wesołowska (1971) studeerde kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Warschau. Zij werkte tien jaar in het Nationaal museum in Warschau waar zij lezingen verzorgde en betrokken was bij educatieve projecten bij (wisselende) tentoonstellingen. Zij verbleef in Warschau, Wenen, Athene en woont op dit moment in Den Haag.
De teksten zijn uit het Pools vertaald door Iwona Mączka, tevens redactrice van onze site.
- Ga naar deel 1
- Ga naar deel 2
Of bestel het boek dat bij de tentoonstelling verscheen:
