Cultuur en Maatschappij
Wilamowice from nrc.nl on Vimeo.
Wilamowice (Google Maps)
Wymysoojs, van West Germaanse origine, wordt op één plaats gesproken en wel in Wilamowice, ten zuiden van Katowice en ten zuidwesten van het meer bekende Kraków. In de NRC van 25 maart een artikel over deze unieke taal en hoe een paar jongeren de taal een nieuw leven inblazen.
Als u de taal beluistert in de video dan is de link met Nederlands meer dan duidelijk. Ondanks het ontbreken van ondertitels is dit huiselijke gesprekje goed te volgen. De taal is mogelijk meegekomen met kolonisten of met monikken uit het huidige Gelderland die eind twaalfde eeuw in de omgeving een klooster stichtte.
Met de inval van de Duitsers aan het begin van de Tweede Wereldoorlog werden de inwoners van de regio als 'Volksdeutsche' aangemerkt omdat ze een Germaanse taal spraken. Daardoor verdwenen veel mannen in het leger en na de oorlog streefde men in Polen naar een zuivere natie zonder buitenlandse invloeden. Een uitvloeisel van de conferentie van Yalta waar de wereldleiders hadden bedacht dat in uniforme landen geen interne spanningen konden ontstaan. Al met al leidde dit er toe dat het Wymysoojs niet meer in het openbaar werd gesproken.
Afbeelding van artikel in NRC
De verwachting was dat met het uitsterven van de ouderen, die met de taal zijn groot geworden, ook de taal zou verdwijnen. Dankzij een paar jongeren, die de taal overnamen van hun grootouders, maakt de taal een renaissance door. Dit ondanks tegenwerking van de huidige conservatieve regering en de (lokale) katholieke kerk. Zo hield de regering een voorstel tegen om het Wymysoojs als officiële taal te erkennen (vergelijkbaar met Fries in Nederland).
Ook heeft de wetenschap de taal opgepikt waarmee er geld beschikbaar is om opgenomen gesprekken uit te werken en de kennis van de jongeren vast te leggen.
Zelf zijn de jongeren actief met het geven van lessen aan andere jongeren en het vertalen van bijvoorbeeld boeken, waaronder ´De Hobbit´ naar het Wymysoojs. Om die reden is de taal door Unesco niet aangemerkt als ‘critically endangered’ maar ‘severely endangered’.
Lees hier het artikel in NRC.
