Cultuur en Maatschappij
Op de dag dat op TV 'Sinatra: All or Nothing At All' wordt uitgezonden ter ere van zijn honderdste geboortedag, staan wij stil bij de keer dat hij in het Pools zingt in 1982. Dit ter ondersteuning van Solidariteit in Polen waar op dat moment de staat van beleg van kracht is.
In 1947 speelt Sinatra een priester in 'The Miracle of Bells' waarin hij een aan tuberculose leidende actrice bijstaat. Samen zingen ze 'Ever Homeward' waarbij Frank Sinatra in het Engels zingt en de actrice de Poolse coupletten. Dit nummer van oorsprong een volksliedje uit 1850 van Kazimierz Lubomirski 'O gwiazdeczko coś błyszczała': O klein sterretje dat straalde. Datzelfde jaar neemt Sinatra het nummer nog op in de studio waarbij hij zelf Pools zingt.
Op 13 december 1981 wordt in Polen de staat van beleg afgekondigd. Op die manier probeert het communistische bewind, onder aanvoering van generaal Jaruzelski die de macht grijpt, de macht van de vakbeweging Solidariteit in te perken. Met kerst staan er pantservoertuigen op straat.
Een Nederlandse journalist wordt een voetnoot in deze geschiedenis. Een team van KRO's Brandpunt is toevallig in Polen en kan als enige buitenlandse ploeg berichten over de ontwikkelingen. Willibrord Frequin keert enkele dagen later terug naar huis (zie krantenkoppen van Leidse Courant, 18 december 1981). net als de op dat moment in Polen aanwezige vrachtwagenchauffeurs van de hulpconvooien die naar Polen gingen met voedsel.
Ter ondersteuning van het Poolse volk in zijn strijd voor vrijheid wordt een TV show uitgezonden 'Let Poland, be Poland', op 31 januari 1982 waarin vele grote namen zich uitspreken tegen de ontwikkeling in Polen: Ronald Reagan (zie video met vele politieke leiders van toen), Max von Sydow, Bob Hope, John Fraser, Glenda Jackson, Charlton Heston, Orson Welles, en Kirk Douglas over Poolse vrouwen (zie video). De hele uitzending is in acht delen te zien op YouTube, klik hier voor deel 1.
Zo ook Frank Sinatra. Met de opmerking ‘If I were a politician I'd probably make a speech right now, but since I'm not, here's the song.’ zet hij het nummer 'Ever Homeward' in waarin hij opnieuw Pools zingt.
De Poolse tekst is:
Wolne serce, lekka dusza
mam gdzieś dom mój blisko
jak dzień spłynął rok
bo blisko jest już me ognisko
Choć już obce co tam będzie
serce do was płynie
to jest dom mój o nim śniłem
zawsze tam z oddali
De Nederlandse vertaling:
Vrij hart, lichte geest
Mijn huis is ergens dichtbij
Als een dag verging het jaar
Want mijn hart is al nabij
Ook al is vreemd wat ik daar aantref
Mijn hart gaat naar jullie uit
Dit is mijn huis waarvan ik droomde
Altijd daar in de verte
Artikel op basis van Culture.pl.
Met deze documentaire van 18 minuten uit 2009 schets Marcin Janos Krawczyk een beeld van de baby's die worden achtergelaten in een Weeshuis omdat hun moeder het kind afstaat. De titel 'Six Weeks' verwijst naar de bedenktijd die moeders hebben. In deze zes weken kunnen ze er alsnog voor kiezen hun kind niet af te staan. De moeder in dit portret is duidelijk: De vader wil het kind niet en haar woning is te klein en te koud. Er is geen warm water en onvoldoende geld.
In de film kiest de filmmaker ook het perspectief van de adoptieouders. De blijdschap die zij voelen als ze een kind krijgen. Ook voor het perspectief van de baby is aandacht in de film. De filmmaker kruipt met close-ups niet alleen heel dicht op de huid van de baby's. Ook monteert hij beelden waarin we de wereld wazig zien vanuit het perspectief van de baby.
Zo schets Marcin Janos Krawczyk de drie perspectieven van een wereld die voor alle deelnemers blijvend veranderd.
De film was in 2009 te zien op IDFA wat nu in Amsterdam gaande is.
Ook dit jaar zijn, net als vorige jaar, Poolse documentaires te zien op het documentaire festival IDFA. Dit jaar zijn het drie Poolse producties en een Zweedse en Nederlandse productie van een, van oorsprong, Poolse regiseur.
Een in Polen, maar ook vaak genoeg nog in Nederland, actueel thema over gender. Een onderwerp wat zeker in conservatie (katholieke) kringen in Polen gevoelig ligt. De regisseuse Karolina Bielawska (1978) volgt Marianna in haar ontwikkeling. Van observator wordt ze deelnemer in het proces van acceptatie, liefde en waardigheid. De film werd onder andere onderscheiden op het filmfestival van Kraków en Locarno.
Prijzen Call me Marianna
Beschrijving van de IDFA-site:
Als veertigjarige vrouw wordt Marianna opnieuw geboren; eerder ging deze Poolse namelijk door het leven als man, zoon, echtgenoot en vader. Om definitief vrouw te mogen worden, moest ze haar ouders, die haar keuze niet accepteerden, voor het gerecht slepen. En ook Marianna’s kinderen bezoeken haar nooit, ondanks herhaaldelijke verzoenpogingen. Op een enkele vriendin en een handvol collega’s na gaat Marianna alleen door het leven, in een maatschappij die verre van openstaat voor transseksuelen. Ondanks alles vecht deze vrouw moedig door naar die laatste geslachtsoperatie, die de deuren naar werkelijk geluk zal openen, zo hoopt ze. Maar dan slaat het noodlot toe. Dit intieme debuut vormt een empathisch, hommage-achtig portret van een protagonist die ondanks alle nare consequenties eindelijk voor zichzelf kiest. Marianna’s bijzondere verhaal wordt uiteengezet middels registraties van dagelijkse grote en kleine gebeurtenissen, spaarzaam gebruik van archiefbeelden en tussensequenties waarin Marianna met twee acteurs het script van haar leven doorneemt. Deze intelligente scènes beantwoorden alle logische, maar ook alle ingewikkelde vragen die de kijker nog heeft. Welke prijs betaalt Marianna om eindelijk zichzelf te kunnen zijn?
De vertoningen.
Een Pools, Oekraïns, Zweedse coporductie van regisseur Krzysztof Kopczynski gedraaid voordat in de Oekraïne de vlam in de pan sloeg over een 'bedevaart' van chassidim, orthodoxe joden naar een Oekraïns plaatsje voor het bezoek aan het graf van een belangrijk geestelijk leider, rebbe Nachman (1772-1810).
De vertoningen.
In deze Poolse, Duits, Engels coproductie is de vraag of haar passie, bergbeklimmen, te verenigen is met haar kinderwens voor regisseuse Eliza Kubarska aanleiding om met kinderen van klimmers die in 1986 op de K2 omkwamen af te reizen naar het plateau aan de voet van deze een na hoogste berg ter wereld.
De trailer:
De vertoningen.
Naast bovenstaande Poolse producties is er nog een Zweeds/Finse productie en een Nederlandse productie waarvan de regisseur oorspronkelijk uit Polen komt.
De anderhalf uur durende 'Don Juan' is gemaakt door Jerzy Śladkowski (1945). De in Zweden woonachtige regisseur. Kijk hier voor de vertoningen.
In een kwartier laat Marta Jurkiewicz vijf vriendinnen kennismaken met een persoon die voldoet aan hun eigen omschrijving van een tegenpool. Zo ontdekken ze dat iemand die totaal anders is dan jij toch kan leren kennen. Vandaar de titel 'Opposites'.
De van oorsprong Poolse regisseuse Marta Jurkiewicz (1982, Polen) studeerde in 2005 af aan de Gerrit Rietveld Academie. Haar afstudeerfilm Agatha werd bekroond met de René Coelho Prijs. In 2011 studeerde ze af aan Nederlandse Film en Televisie Academie met de film Dochters.
Kijk hier voor de vertoningen.
