Naar aanleiding van het verschijnen van de speelfilm schreef Jenne Jan Holtland onderstaand artikel dat op 19 september 2016 verscheen in de Volkskrant. In ons artikel over Katyń maar over de algemeen geaccepteerde oorzaak van het ongeluk als 'tegenhanger' voor de in de film gepropageerde complottheorie.
Smolensk 'the movie': het waren de Russen
Polen in de ban van speelfilm over de vliegramp
Wat gebeurde er echt met de Toepolev TU-154 die op 10 april 2010 neerstortte in het berkenbos buiten de Russische stad Smolensk? De speelfilm 'Smolensk' die sinds een week in de Poolse bioscopen draait, geeft nieuwe zuurstof aan een bekende samenzweringstheorie: het waren de Russen.
Zij plantten een bom in de linkervleugel waardoor het toestel met aan boord toenmalig president Lech Kaczynski, diens vrouw en tientallen andere leden van de Poolse politieke elite neerstortte. De door een onderzoekscommissie vastgestelde oorzaak (de passagiers, onder wie een dronken legerchef, oefenden druk uit op de piloten om ondanks de dichte mist te landen) gaat in de film de prullenbak in. Te zien is hoe de Russische luchtverkeersleiders de piloten instructies geven om het toestel laag laten vliegen - te laag. Daarna gaat ook nog een bom af, alsof de filmmakers ook niet konden kiezen tussen de verschillende theorieën.
"Dit politieke pamflet maakt spot van een nationale tragedie" Linkse commentator Bogumil Kolmasiak
In het openingsweekend was 'Smolensk' met 108 duizend bezoekers gelijk de best bekeken film van het land, tot vreugde van de nationalistische regering onder leiding van Recht en Rechtvaardigheid (PiS). Partijleider en tweelingbroer van de omgekomen president Jaroslaw Kaczynski zei bij de première dat de film 'simpelweg de waarheid' weergeeft. De PiS-regering rekent erop dat een tweede parlementaire onderzoekscommissie tot heel andere conclusies komt. Er is al opdracht gegeven om de lichamen van de 96 inzittenden op te graven, zodat die onderzocht kunnen worden op sporen van een explosie. Eerder opperden leden van de commissie dat Rusland de mist wellicht kunstmatig had gecreëerd door helium in de lucht te pompen. Voorzitter Antoni Macierewicz (tevens minister van Defensie) gaf Poetin openlijk de schuld, en noemde het 'neerhalen' van de Toepolev 'het eerste salvo in de oorlog in het oosten van Europa'. Saillant detail is dat de hoofdrolspeelster in 'Smolensk' in het dagelijks leven de Poolse Europarlementariër Karol Karski assisteert. Zijn partij: PiS.
In een interview met dagblad Dziennik Gazeta Prawna kwam regisseur Antoni Krauze met de in Polen populaire theorie dat het aantal brokstukken te groot was voor een 'gewone' crash. De officiële toedracht is volgens hem 'in tegenspraak met de basisprincipes van de fysica. Punt. Geen discussie mogelijk.' Niet alle Polen zijn even blij met de opvattingen van Krauze en de niet aflatende speculaties over Smolensk. De eerste acteur die voor de rol van Lech Kaczynski gevraagd werd, weigerde omdat hij niet in de theorie zei te geloven. Critici noemen de film middelmatig. 'Dit politieke pamflet maakt spot van een nationale tragedie', schreef de linkse commentator Bogumil Kolmasiak. Een journaliste vroeg de regisseur of hij niet bang was dat de film de toch al gepolariseerde kampen van links en rechts in Polen nog verder uiteen zou drijven. 'Ik geloof dat er in de wereld goed en kwaad is, en dat er geen grijs bestaat', antwoordde Krauze.
Smolensk-cultus
In Polen is rond de vliegramp een ware publieke religie ontstaan, inclusief rituelen, schisma's en beladen symboliek. Vast onderdeel van de Smolensk-cultus is het samenkomen voor het presidentieel paleis in Warschau, iedere tiende van de maand. Het volkslied weerklinkt, er worden kaarsjes gebrand en men roept op tot het achterhalen van de 'ware toedracht'. Kaczynski - officieel alleen partijleider, onofficieel de machtigste man van het land - houdt er maandelijks een toespraak. Dat deed hij ook de zevenenzeventigste keer, op 10 september, een dag na de filmpremière. Hij sneerde naar het handjevol Polen dat gekomen was om te protesteren tegen PiS: 'De oppositie kan alleen provoceren. Het wapen van communisten.' Kaczynski riep zijn gehoor op te blijven komen 'tot we definitief de waarheid kennen over Smolensk'. Wat hem betreft komt er een officieel monument in Krakau. 'Wij herinneren', scandeerden de toegestroomde Polen. Daarop ging een priester voor in het zingen van 'God, red Polen'.
Dat Polen trots is op de succesvolle game 'The Witcher' was al duidelijk toen Obama in 2014 de game cadeau kreeg van de toenmalige premier Tusk. Nu is deze trots omgezet naar een postzegel met daarop de hoofdrol speler van de game 'Geralt'.
De game 'The Witcher'
The Witcher is een gameserie die wordt ontwikkeld door het Poolse CD Projekt RED. Inmiddels is van deze 'Role Playing Game' al deel drie op de markt:
The Witcher: Rise of the White Wolf (verscheen in 2007)
The Witcher 2: Assassins of Kings (2011)
The Witcher 3: Wild Hunt (2015)
Het verhaal is gebaseerd op de de verfilmde kortverhalen- en boekenserie Saga o wiedźminie van fantasyschrijver Andrzej Sapkowski. De game is beschikbaar voor de gangbare gameconsoles: Playstation, Xbox en PC.
De postzegel van 'The Witcher'
Het succes van de game is nu reden om een postzegel uit te brengen. Op de zegel prijkt Geralt of Rivia, de hoofdrol speler uit de populaire game die ook te zien is in de bloedige video bij dit bericht. Ook figureert Geralt op de voorkant van deel 3 van de game. Bij de postzegel is ook een bijpassende envelop uitgegeven door CD Projekt RED.
De waarde van de postzegel is 6 Poolse złoty, bijna anderhalve euro maar online wordt al meer gevraagd wat een teken kan zijn van de populariteit.
De makers van ' Mikrokosmos' en ' Makrokomos' komen dit najaar met de film Królestwo (Koninkrijk) over het unieke oerbos 'Puszcza Białowieska'. De franse titel wordt 'Les Saisons' en volgens biosagenda is de première in Nederland op 27 oktober.
Puszcza Białowieska
In het oosten van Polen op ruim 200 kilometer van de hoofdstad Warszawa, op de grens met Wit-Rusland ligt het enige en laatste stukje oerbos van Europa. De 'Puszcza Białowieska'. Het gebied van ongeveer 1500 vierkante kilometer ligt voor ongeveer eenderde in Polen en voor tweederde in Wit-Rusland.
Dit voormalig jachtgebied van de vroegere Poolse koningen en de Russische Tsaren is nagenoeg onaangetast door menselijk ingrijpen. Het oerbos maakt aan de Poolse kant onderdeel uit van het Nationale Park Białowieża en staat op de werelderfgoedlijst van de Unesco en het gebied maakt ook onderdeel uit van Europese Natura 2000 netwerk.
In Puszcza Białowieska leven onder andere de wisent (de Europese bison), die hoewel hij bijna was uitgeroeid na een herintroductie stand houdt. Verder leeft er nog ander wild zoals beren, edelherten, de lynx en enkele roedels wolven. Het is daarmee een unieke vakantiebestemming voor natuurliefhebbers. Zo koesteren wij de herinnering een het geluid van huilende wolven en de wisenten waarvan de massieve lijven leken te drijven op grondmist van een mooie zomeravond.
Omstreden kap van het oerbos
In Polen heeft de regering besloten om het kappen van bomen toe te staan in de unieke gebied. Een besluit dat op veel weerstand stuit en niet alleen bij de milieubeweging. De verantwoordelijke minister, is professor in de bosbouw en gespecialiseerd in het bepalen van de financiële waarde van dergelijke natuurlijke hulpbronnen. In een eerdere periode als minister was hij voornemens een snelweg aan te leggen door een ander uniek gebied. Dit ging toen uiteindelijk niet door omdat gevreesd werd voor Europese boetes.
Hij wil nu toestaan dat in de hoeveelheid te kappen hout door het staatbosbeheer ruim mag verzesvoudigen. Als 'excuus' wordt aangevoerd dat dit is om dennen te kappen die te maken hebben met een plaag van een schorskever. Het gaat echter ook over de unieke en vaak al eeuwen oude eiken, beuken en ander uniek loofhout.
Op zich is houtvesterij voor het gebied niet uniek. Op gedetailleerde kaarten van het gebied valt, buiten het daadwerkelijk oerbos, het raster op van bospaden die om kilometer en haaks op elkaar staand het gebied opdeelt in keurige vierkantjes van een vierkante kilometer. Toch wordt gevreesd dat de nu beoogde schaalgrootte onherstelbare schade gaat aanrichten.
One World wil polshoogte nemen
De organisatie ' One World' heeft bij monde van Ernst Jan Stroes veel aandacht besteed aan de ontwikkelingen rond Puszcza Białowieska die hier zijn na te lezen. De organisatie is een crowdfundingactie gestart om zelf dit najaar ter plaatse polshoogte te gaan nemen. Onder de donateurs worden twee kaarten verloot voor de film 'Les Saissons' / 'Królestwo'.
Het is hopen dat alle protesten en de film kunnen helpen om de besluitvorming terug te draaien en dit unieke stuk natuur te behouden voor volgende generaties.
De foto's bij dit artikel zijn beelden van de film.
De locatie van Puszcza Białowieska op Google Maps
Bekijk de hele film
De hele film is sinds maart 2017 ook op YouTube te vinden al vragen we ons af of dit een officiële release is:
Aan de hand van de case 'Polanski' schetst journaliste Maja Wolny hoe Poolse regering omgaat met cultuur in Polen. Hoewel we op onze site politiek beperkt adresseren is het weinigen ontgaan dat sinds november 2015 de conservatieve partij 'Recht en Rechtvaardigheid' regeert. Een regering met een beleid dat zowel in binnen- als buitenland kritische reacties oproept.…
Het Bonnefanten Museum in Maastricht presenteert de solotentoonstelling This is not the end of the road van Małgorzata Mirga-Tas van 8 juni 2024 tot 16 februari 2025. Voor meer over deze tentoonstellling lees onze artikel.
Het Bonnefanten Museum in Maastricht presenteert de solotentoonstelling This is not the end of the road van Małgorzata Mirga-Tas van 8 juni 2024 tot 16 februari 2025. Voor meer over deze tentoonstellling lees onze artikel.
Onze website gebruikt heel beperkt Cookies. Door deze banner weg te klikken ga je akkoord met het gebruik. Details weten? Lees onze privacy verklaring.
De makers van ' Mikrokosmos' en ' Makrokomos' komen dit najaar met de film 
