About: Jenne Jan Holtland
Recent Posts by Jenne Jan Holtland
Smolensk ‘the movie’: het waren de Russen
Naar aanleiding van het verschijnen van de speelfilm schreef Jenne Jan Holtland onderstaand artikel dat op 19 september 2016 verscheen in de Volkskrant. In ons artikel over Katyń maar over de algemeen geaccepteerde oorzaak van het ongeluk als 'tegenhanger' voor de in de film gepropageerde complottheorie.
Smolensk 'the movie': het waren de Russen
Polen in de ban van speelfilm over de vliegramp
Wat gebeurde er echt met de Toepolev TU-154 die op 10 april 2010 neerstortte in het berkenbos buiten de Russische stad Smolensk? De speelfilm 'Smolensk' die sinds een week in de Poolse bioscopen draait, geeft nieuwe zuurstof aan een bekende samenzweringstheorie: het waren de Russen.
Zij plantten een bom in de linkervleugel waardoor het toestel met aan boord toenmalig president Lech Kaczynski, diens vrouw en tientallen andere leden van de Poolse politieke elite neerstortte. De door een onderzoekscommissie vastgestelde oorzaak (de passagiers, onder wie een dronken legerchef, oefenden druk uit op de piloten om ondanks de dichte mist te landen) gaat in de film de prullenbak in. Te zien is hoe de Russische luchtverkeersleiders de piloten instructies geven om het toestel laag laten vliegen - te laag. Daarna gaat ook nog een bom af, alsof de filmmakers ook niet konden kiezen tussen de verschillende theorieën.
"Dit politieke pamflet maakt spot van een nationale tragedie" Linkse commentator Bogumil Kolmasiak
In het openingsweekend was 'Smolensk' met 108 duizend bezoekers gelijk de best bekeken film van het land, tot vreugde van de nationalistische regering onder leiding van Recht en Rechtvaardigheid (PiS). Partijleider en tweelingbroer van de omgekomen president Jaroslaw Kaczynski zei bij de première dat de film 'simpelweg de waarheid' weergeeft. De PiS-regering rekent erop dat een tweede parlementaire onderzoekscommissie tot heel andere conclusies komt. Er is al opdracht gegeven om de lichamen van de 96 inzittenden op te graven, zodat die onderzocht kunnen worden op sporen van een explosie. Eerder opperden leden van de commissie dat Rusland de mist wellicht kunstmatig had gecreëerd door helium in de lucht te pompen. Voorzitter Antoni Macierewicz (tevens minister van Defensie) gaf Poetin openlijk de schuld, en noemde het 'neerhalen' van de Toepolev 'het eerste salvo in de oorlog in het oosten van Europa'. Saillant detail is dat de hoofdrolspeelster in 'Smolensk' in het dagelijks leven de Poolse Europarlementariër Karol Karski assisteert. Zijn partij: PiS.
In een interview met dagblad Dziennik Gazeta Prawna kwam regisseur Antoni Krauze met de in Polen populaire theorie dat het aantal brokstukken te groot was voor een 'gewone' crash. De officiële toedracht is volgens hem 'in tegenspraak met de basisprincipes van de fysica. Punt. Geen discussie mogelijk.' Niet alle Polen zijn even blij met de opvattingen van Krauze en de niet aflatende speculaties over Smolensk. De eerste acteur die voor de rol van Lech Kaczynski gevraagd werd, weigerde omdat hij niet in de theorie zei te geloven. Critici noemen de film middelmatig. 'Dit politieke pamflet maakt spot van een nationale tragedie', schreef de linkse commentator Bogumil Kolmasiak. Een journaliste vroeg de regisseur of hij niet bang was dat de film de toch al gepolariseerde kampen van links en rechts in Polen nog verder uiteen zou drijven. 'Ik geloof dat er in de wereld goed en kwaad is, en dat er geen grijs bestaat', antwoordde Krauze.
Smolensk-cultus
In Polen is rond de vliegramp een ware publieke religie ontstaan, inclusief rituelen, schisma's en beladen symboliek. Vast onderdeel van de Smolensk-cultus is het samenkomen voor het presidentieel paleis in Warschau, iedere tiende van de maand. Het volkslied weerklinkt, er worden kaarsjes gebrand en men roept op tot het achterhalen van de 'ware toedracht'. Kaczynski - officieel alleen partijleider, onofficieel de machtigste man van het land - houdt er maandelijks een toespraak. Dat deed hij ook de zevenenzeventigste keer, op 10 september, een dag na de filmpremière. Hij sneerde naar het handjevol Polen dat gekomen was om te protesteren tegen PiS: 'De oppositie kan alleen provoceren. Het wapen van communisten.' Kaczynski riep zijn gehoor op te blijven komen 'tot we definitief de waarheid kennen over Smolensk'. Wat hem betreft komt er een officieel monument in Krakau. 'Wij herinneren', scandeerden de toegestroomde Polen. Daarop ging een priester voor in het zingen van 'God, red Polen'.
Recent Comments by Jenne Jan Holtland
No comments by Jenne Jan Holtland yet.