About: Iwona

Morgen gaat Polen naar de stembus voor de Poolse parlementsverkiezingen, de Sejm, vergelijkbaar met onze Tweede Kamer. Daarbij gaat het vooral om de strijd tussen drie vrouwelijke lijsttrekkers van de grote partijen. De in Nederland woonachtige Polen kunnen hun stem uitbrengen op de ambassade in Den Haag, in Amsterdam en in Breda.

De drie lijsttrekkers in de Poolse parlementsverkiezingen

De huidige premier Ewa Kopacz (58) is lijsttrekker van het Burgerplatform. Zij volgde Donald Tusk op toen deze eind vorig jaar, na zeven jaar premierschap, tot voorzitter werd gekozen van de Europese Raad. Het Burgerplatform is als rechts-liberaal te typeren. Voor een goede indruk van de achtergrond van deze partij is een biografie van Tusk, geschreven door Polencorrespondent Ekke Overbeek, een aanrader.

Aan de rechterkant van het politieke spectrum zit Recht en Rechtvaardigheid (PiS). De lijsttrekker van deze partij is Beata Szydło (52) maar de belangrijkste spreekbuis van de partij is Jarosław Kaczyński. Hij is de tweelingbroer van de in 2010 bij  een vliegtuigcrash omgekomen toenmalig president Lech Kaczyński. Jarosław bekleedde eerder de functie van premier (2006/2007).  In die periode was de koers van PiS anti-Europees en dat is op dit moment niet anders. Onder meer meeliftend op de maatschappelijke onrust over de komst van asielzoekers staat PiS aan de leiding in de peilingen voor deze Poolse parlementsverkiezingen. Opnieuw laat Kaczyński een radicaal anti-Europees geluid horen.

De verenigde linkse partijen (Zjednoczona Lewica) waarvan de wortels nog in de communistische periode liggen, hebben Barbara Nowacka (40) als lijsttrekker maar de vraag is of dit linkse geluid de kiesdrempel haalt en daarmee in het parlement komt.

In vergelijking met Nederland is Polen qua aanwezigheid van vrouwen op belangrijke maatschappelijke posities progressiever. Zo was kort na de val van het communisme Hanna Suchocka (van de Democratische Unie) al een jaar minister-president (1992 - 1993). Daarnaast had Polen negen jaar een vrouwelijk president van de Nationale Bank, Hanna Gronkiewicz-Waltz (1992–2001) die sinds 2006  de burgemeester is van de hoofdstad Warschau.

Naast de bovengenoemde gevestigde partijen en de boerenpartij PSL nemen dit jaar aan de Poolse parlementsverkiezingen ook drie nieuwe partijen deel: de links progressieve partij Razem die is ontstaan uit onvrede over de steeds conservatiever en populistischer koers van de Poolse politiek, de (neo-)liberale Nowoczesna en de rechtspopulistische Ruch Kukiz'15 opgericht door de voormalig rockster Paweł Kukiz. Bij dit bericht een grappig bedoelde stemwijzer voor de Poolse parlementsverkiezingen die op internet rond gaat.

Stemmen via districtenstelsel

Op de site van Prodemos - het ‘Huis voor democratie en rechtsstaat’ - is een uitgebreide beschrijving (in PDF) te vinden van het Poolse kiesstelsel:

" Bij de verkiezingen voor de Sejm - leest men erin - is er sprake van evenredige vertegenwoordiging. Er zijn dan 41 kiesdistricten, die elk tussen de 7 en 19 afgevaardigden naar de Sejm sturen. Polen kent geen landelijke kieslijsten – elk district heeft dus een andere lijst. Het zijn ook open lijsten: bij de verkiezingen brengen de kiezers een voorkeurstem uit op een kandidaat van de partij van hun keuze.
In Polen bestaat een kiesdrempel: partijen moeten landelijk 5 procent van de stemmen
hebben behaald om aan de verdeling van de zetels in de kiesdistricten mee te kunnen doen.
Voor coalities van partijen geldt een kiesdrempel van 8 procent. Voor partijen van nationale minderheden gelden deze drempels niet." 

De stemmen die in Nederland woonachtige Polen, hier in Nederland uitbrengen, tellen mee in het district van Warschau.

De stembureau's in Nederland

De Polen in Nederland die zich hebben geregistreerd kunnen op drie locaties in Nederland terecht (bron website ambassade):