Trouwen in Polen? Eerst maar even op cursus

Naar aanleiding van de trouwerij van zijn tolk belicht Jenne Jan het fenomeen van de Poolse bruiloft en de cursus van de kerk die het aanstaande paar moet ondergaan voordat ze kunnen trouwen. Dit bericht verscheen uiteraard eerst in de Volkskrant op 27 september.

Niemand in Polen is zo betrouwbaar als mijn tolk. Hij is lang, boomlang eigenlijk, klaagt nooit, is altijd bereikbaar en heeft als hobby – ja, echt – het verven van tinnen soldaatjes. Als we een politicus geïnterviewd hebben en we lopen naar buiten, komt Patrycjusz steevast terug op een woord of beeldspraak. Ik moest dat zo begrijpen en niet zo. Dat is Patrycjusz.

Op een terras gaf hij me laatst een kaart met daarop in krullerige letters de aankondiging dat zijn vriendin en hij gingen trouwen. Wilde ik komen? De woorden ‘Poolse bruiloft’, merkte ik verrast, maakten een vlinderachtig gevoel in me los dat ik alleen kende van mijn 6-jarige zelf bij pakjesavond.

De woorden ‘Poolse bruiloft’, merkte ik verrast, maakten een vlinderachtig gevoel in me los dat ik alleen kende van mijn 6-jarige zelf bij pakjesavond.

Dus stonden mijn geliefde en ik op een zaterdagmiddag achter in een behaaglijk kerkje op het platteland. De priester oogde nerveus, het was z’n eerste trouwerij. Vanaf vandaag, klonk het plechtig, zijn jullie geen twee ikken meer, maar een wij. Bij het uitwisselen van de ringen volgde een mededeling op fluistertoon. Maar wat? Later die avond zou de bruidegom het raadsel oplossen. De priester had hen willen geruststellen. ‘Hij zei: ik heb op de ringen geoefend met een simulatieprogramma op de computer.’

Na de ceremonie en de felicitaties stapten we in de auto. Het was tijd voor het feest, dertig kilometer verderop. Twee autoloze gasten reden mee. Alicja en Marek stelden zich voor als vrienden van het bruidspaar, zelf ook getrouwd. Ik vroeg naar hun ervaring. Vanaf de achterbank klonk het woord ‘cursus’. Ik keek in m’n achteruitkijkspiegel. Cursus? Ze knikten opgewekt. Als je in Polen voor de kerk wilde trouwen, had je een certificaat nodig waarvoor je verplicht op cursus moest. ‘Je kunt het in één of twee weekenden doen, maar het kan ook langer. Die van ons duurde negen dagen.’

Tijdens zo’n cursus neemt iemand namens de kerk alle facetten van het familieleven door: huwelijkse trouw, de zorg voor kinderen en ‘natuurlijke’ anticonceptie (periodieke onthouding). Daarna word je in de kerk verwacht voor de biecht. De priester die je gaat trouwen, verlangt als dank een gesloten envelop, meestal met 700 of 800 zloty (170 à 190 euro). Onder mijn vrienden gaat een verhaal van een priester die de envelop ter plekke openmaakte, de inhoud bestudeerde en sikkeneurig mompelde dat hij voor zijn diensten wel wat meer verwacht had.

Op het feest stootte ik Patrycjusz aan en vroeg naar zijn cursus. Hij had er veel geleerd, knipoogde hij. ‘De cursusleider nam de belangrijkste zonden met ons door. Abortus, euthanasie, masturbatie natuurlijk… en horoscopen.’

Na de openingsdans van het bruidspaar gingen we aan lange tafels zitten met grote schalen varkenshaasjes, knoedels, worsten en zure haring. Van tevoren was ik gewaarschuwd: Poolse bruiloften zijn eetfestijnen. De logica daarachter is dat veel en vet eten de gasten helpt bij het verstouwen van de vele glazen wodka. Het echtpaar had honderdtwintig flessen ingeslagen, wat neerkwam op ongeveer een fles per persoon.

Van tevoren was ik gewaarschuwd: Poolse bruiloften zijn eetfestijnen.

Vier gangen verder plus koffie en taart concludeerden mijn vriendin en ik dat we het er redelijk van afgebracht hadden, maar dat was buiten de ober gerekend die met nieuwe schalen kwam aanlopen. Het toetje, gokte ik naïef. Het was goulash. In de zaal waren zowel klok als alcoholpromillage inmiddels hard op weg naar de 2, en wij zochten moegestreden ons bed op. Mijn eigen kleine cursus ‘Poolse bruiloften’ zat erop. Ik had niet durven vragen of ik geslaagd was.