Wisselende perspectieven op Poolse arbeidskrachten

Werk is al lang niet meer aan grenzen gebonden. In dit artikel een aantal recent in de pers verschenen artikelen bij elkaar gebracht over de effecten van deze grenzeloze arbeid en daarmee ook over Poolse arbeidskrachten.

-- met toevoeging op 19 juli --

De perspectieven zijn die van tevreden ondernemers, rondpompenden uitzendbureaus, werken in een distributiecentrum, een Poolse onderneming die een vestiging in Nederland opent en een klas met migranten kinderen.

De tomatenkweker die niet zonder kan

BN De Stem laat een aantal ondernemers aan het woord uit een kassengebied in West Brabant. Net als de telers in het Westland en Noord Holland maken ze gebruik van arbeidskrachten uit de Midden en Oost Europese landen. De MOE-landen, weet u het nog?

De opvatting dat ze banen innemen van werkloze Nederlanders klopt volgens de ondernemers niet. Een van de ondernemers draaide mee in een overheidsproject om de uitkeringsbakken leger te krijgen. Maar hij kwam van een koude kermis thuis. ,,Op papier zag het er interessant uit. Als ondernemer kreeg je subsidie op de loonkosten. Geplaatste werkzoekenden zouden goed begeleid worden. Maar het werkte totaal niet. Ik moet van medewerkers op aan kunnen. Op tijd aanwezig zijn, netjes en gedisciplineerd werken. Het zat er niet in”. Een tweede ondernemer: "Arbeidsmigranten daarentegen kiezen er om financiële redenen bewust voor om dit werk wél te doen. Ze zijn gemotiveerd om uren en dagen te maken”.

Overigens is de verwachting dat, waar al veel geautomatiseerd is in de glas tuinbouw dit verder doorzet waardoor minder arbeidskrachten nodig zijn maar tot die tijd zijn arbeidsmigranten voor deze ondernemers onmisbaar. Wel pleiten ze er voor om de opvang en onderdak goed te regelen en daarom snappen de ondernemers niet dat omwonenden bijvoorbeeld tegen opvanglocaties zijn waar alles 'netjes geregeld is'.

 Werknemers rondpompen

RTL Nieuws zet de schijnwerper op het fenomeen dat uitzendbureaus medewerkers 'rondpompen'. Dit verwijst ernaar dat uitzendbureaus medewerkers niet te lang in dienst willen houden om te voorkomen dat ze te veel rechten opbouwen en daarmee duurder worden voor de opdrachtgever. Dit is uiteraard nadelig voor de concurrentiepositie van het uitzendbureau. Dit kan er onder andere toeleiden dat uitzendkrachten regelmatig weer een periode zonder werk komen te zitten waarbij ze recht hebben op een uitkering. Het hieruit voortvloeiende misbruik door een percentage van de uitzendkrachten leidde eerder dit jaar tot veel ophef in de politiek. Ook toen verscheen in de Volkskrant een opniestuk die het perspectief belichtte van de regelgeving en uitzend CAO.

Under cover in het distributiecentrum van bol.com

In Brabant staan veel distributiecentra omdat van daaruit ook de Belgische markt makkelijk bediend kan worden. De reden hiervoor is dat het Nederlandse arbeidsrecht meer speelruimte biedt om snel te kunnen leveren. Vanavond besteld, morgen in huis betekent immers dat er iemand 's nachts moet werken....

De journalist Jeroen van Bergeijk van de Volkskrant werkte vijf weken voor een distributiecentrum van bol.com in Waalwijk. Hij belicht de sollicitatie (die er nauwelijk is), de werkroosters (die je kort van te voren pas hoort), de beveiliging tegen diefstal (streng) en het misbruik van klanten van de ruime retourregeling (veel viezigheid en misbruik). Een deel van de arbeidskrachten zijn arbeidsmigranten (wonen in een stacaravan en een uur in de pendelbus van het uitzendbureau) en die scoren overwegend dan weer beter in productiviteit die echt in alles gemeten wordt.

Ook in dit artikel staat stil bij het belang van uitzendbureaus om verloop aan te moedigen.

"Dat verloop wordt mede veroorzaakt doordat uitzendbureaus mensen na maximaal anderhalf jaar op straat zetten. Dat doen ze omdat uitzendkrachten na anderhalf jaar in de zogeheten Fase B belanden en ze een contract aangeboden moeten krijgen en wat pensioen gaan opbouwen. Meerdere mensen vertelden me dat ze via het uitzendbureau na anderhalf niet meer voor Ingram ­Micro [het distributiecentrum van bol.com] mochten werken. Ze werkten dan een half jaar niet, of gingen elders aan de slag en werden daarna opnieuw bij het distributiecentrum van bol.com aangenomen."

IT outsourcer Comarch opent kantoor in Rotterdam

Een bericht van een heel ander kaliber is het openen van een kantoor in Rotterdam door IT outsourcer Comarch. Dit internationaal opererende IT bedrijf noteerde in 2017 een omzet van meer dan 100  miljoen PLN.

De Benelux is voor Comarch de derde markt na de Poolse thuismarkt en Duitsland. Dit is een van de redenen om een kantoor in Rotterdam te openen naast het al bestaande kantoor in Brussel. Dit alles bericht het Dutch IT Channel.

Comarch zette zijn eerste stappen in de Benelux in 2006 met een vestiging in Brussel en werkt aanvankelijk voor de telecomindustrie (KPN, Orange en Unleashed) en de financiële sector (ING, AXA, ERGO en Delta Lloyd Life).

Daarna volgde uitgebreiding naar e-invoicing, loyaliteitsprojecten en locatie gebaseerde diensten. Het bedrijf is actief met het Internet of Things (IoT) en gezondheidsbewaking op afstand.

Een klas met migranten kinderen

In de NRC van een artikel over de klas van Daniel. In zijn klas in de school in Eindhoven zitten diverse nationaliteiten. Ongeveer 8% van de inwoners uit de wijk komen op uit Polen en dat geldt ook voor het aandeel Poolse kinderen op de school met ruim 100 kinderen. In de klas van de Poolse Daniel zitten daarnaast kinderen met ouders die oorspronkelijk komen uit Marokko, Turkije, Syrië en Somalië.

Het artikel schets hoe met name bij Poolse kinderen de Nederlandse taal een uitdaging is. De beide ouders werken vaak lange dagen  en zijn vanuit Polen gewend aan langere schooldagen waarmee de school direct een groter aandeel heeft in de taalverwerving van de kinderen. Daarnaast wordt thuis geen Nederlands gesproken en is de link met het thuisland nog heel sterk.  Daarom besteedt de schol extra aandacht aan de taalverwerving. Daarbij wordt wel het belang benadrukt dat ouders zich zelf nadrukkelijk ook bezig moeten houden met de taalverwerving van de kinderen.

In de gemende klas is taal echter een mooi bindmiddel. Zo sluit het artikel af met: "Het liefst speelt Daniel met een Syrisch meisje uit zijn klas, Selena. Zij spreek geen Pools, hij geen Arabisch. Dus moeten ze wel samen Nederlands praten.

Undercover vanuit Polen - toegevoegd op 19 juli 2019

Agata Olejarczyk (22), studente journalistiek uit Wrocław  ging vijf weken undercover als arbeidsmigrante uit Polen. Ze deed dit op verzoek van het Brabant Dagblad. Ze regelde haar eigen onderkomen (een Polenhotel in Rosmalen) en werk: orderpicken bij Jumbo in Den Bosch. De krant tekende haar verhaal op.

Wat haar vooral tegenstaat is de productienorm die er gesteld wordt:

"Soms ren ik. Bang als ik ben om ontslagen te worden. Ik ren door de gangen van het koude distributiecentrum. De norm! Ik moet de norm halen. 280 producten moet ik per uur in de kratjes zien te krijgen. Ik weet dat die richtlijn tegen me kan worden gebruikt als Jumbo dat wil. Ik ken collega’s die weg moesten omdat ze het niet haalden. Dat geeft stress."

Daar tegenover staat dat ze bij Jumbo, volgens haar, goed terecht is gekomen:

"Zo slecht is het werk bij Jumbo niet, houd ik mezelf voor. In Polen had ik me vooraf georiënteerd. Op internetfora werd werken bij Jumbo, via uitzendbureau OTTO Work Force, prima beoordeeld. Veel mensen die al op verschillende plekken in Nederland waren zetten Jumbo bovenaan het lijstje.

Ze betalen goed. Mijn Nederlandse maandsalaris bij Jumbo is vergelijkbaar met dat van een Poolse universitair opgeleide computerspecialist. En het werk van orderpickers als wij is simpel. Niet veeleisend en op een zeker moment doe je het op de automatische piloot. De sfeer op de werkvloer is gemoedelijk. Tussendoor kun je lekker met collega’s kletsen. „Vroeger werkte ik in een kas. Goed geld, maar hier is het beter”, hoor ik een van de meiden tijdens de pauze zeggen.

Maar die norm ... Hoewel er ook mensen zijn die er géén problemen mee hebben, geeft hij mij veel stress. Wie niet snel genoeg is, kan vertrekken. Ik vind het iets walgelijks. Alsof we geen personen zijn maar machines."

Dat en meer in een lang artikel op de site van het Brabants Dagblad inclusief reacties van OTTO workforce en Jumbo.