Met de fiets in Warschau: bevroren sloten en staatsgevaar
Hoe Polen en de fietser aan elkaar moeten wennen
De lantaarnpaal wilde wel. Ik wilde ook. Maar een toegesnelde man in legergroen dacht er anders over. Er was geen sprake van dat ik mijn fiets tegen de lantaarnpaal op slot zou zetten. Ik pruttelde nog iets van 'ja maar' en 'waar dan...?', maar in het hoofd van de beveiliger was al lang een lijntje getrokken tussen de woorden 'buitenlandse fietser' en 'staatsgevaar'.
Warschau moet, is mijn voorzichtige indruk, nog een beetje aan mij wennen. Waar ik ben is de fiets en waar de fiets is... enfin. Met name bij ministeries gaat het nog weleens mis. In tien op de tien gevallen ben ik de enige fietser in een kudde BMW's, en pikt de bewaking mij er vlotjes uit. Bij het stoplicht komen mensen braaf naar me toe om me er geschrokken op te wijzen dat mijn sleutelbos - goh - uit m'n slot bungelt.
Vijanden van de fiets
Fietsen in de stad is aan een opmars bezig, dat wel; steeds meer jongeren halen eind mei hun rijwiel uit de kelder, en fietsen naar hun werk. Er zijn op tal van plekken openbare fietsen die je - naar Parijs voorbeeld - kunt meenemen en achterlaten. Moeilijker wordt het als de r in de maand komt, en de (schaarse) fietspaden veranderen in ijsbanen. Ik heb het bij -17 moeten opgeven, hoofdzakelijk omdat mijn slot was dichtgevroren.
Nog zoiets: bij wet is geregeld dat auto's niet langer op fietspaden mogen parkeren, wat klinkt als een grote opsteker. Yes! Maar dat was buiten de autolobby gerekend. Een vriend vertelde me dat in Bydgoszcz, een stad in noordelijk Polen, een uitzondering bedongen was voor de wintermaanden. Dan fietste toch niemand, concludeerde de gemeenteraad.
Onlangs kregen Poolse media hoogte van het transportmiddel van de Nederlandse minister-president. 'Wat doet die fiets daar?', kopte een nieuwswebsite toen Rutte op paleis Noordeinde langsging. Gelukkig prikte de redacteur genadeloos door deze pr-stunt heen. De premier Holandii wilde hiermee natuurlijk 'de aandacht vestigen' op het ernstige probleem van de luchtvervuiling.
Overwin je in Polen de vrieskou, de hinderlijke automobilisten en de ijverige bewakers, dan is er nog een obstakel: de politiek. Aan fietsers kleeft het stigma van quinoaknagende hippies, daar verander je weinig aan. De (inmiddels afgetreden) minister van Buitenlandse Zaken maakte zich onsterfelijk toen hij tegenover Bild Zeitung zijn angstbeeld schetste: een wereld bestaande uit 'fietsers en vegetariërs' die de hele dag zonne-energie opwekken en 'tegen iedere vorm van religie vechten.' Met 'traditionele, Poolse waarden' had dat niets te maken.
Uiteindelijk plempte ik deze week m'n Gazelle aan het eind van de straat tegen een andere lantaarnpaal, buiten het gezichtsveld van de bewakers. Ik dacht aan Mark Rutte en aan wat er zou gebeuren als zijn Poolse collega ook eens op een fiets gespot werd. Gewoon, met een broodtrommeltje onder de snelbinders. Polen zou nooit meer hetzelfde zijn.
Foto via de Volkskrant