Journalist Ekke Overbeek schrijft in Trouw over de geschiedenis van Kraków en Warszawa als hoofdsteden van Polen.
Oorspronkelijk was Kraków de hoofdstad van Polen maar in het grote gemenebest van Polen en Litouwen lag dit niet erg centraal. Daarom werd er voor Warszawa gekozen als residentie.
Krakau voelt zich nog altijd een beetje de hoofdstad van Polen. Dat terwijl Poolse kinderen al sinds jaar en dag leren dat in 1569 koning Zygmunt August de hoofdstad naar Warschau verplaatste. Dat was in de zestiende eeuw een praktische keuze. Twee maanden eerder waren Polen en Litouwen samengevoegd tot één land: een republiek waarin de adel voortaan de koning zou kiezen.
Voor het gezamenlijke parlement, de Sejm, zocht men een geschikte, nieuwe vergaderplaats. Warschau lag mooi centraal, halverwege Krakau en Vilnius. Zo werd het plaatsje aan de Wijssel (Wisla) een stad van paleizen, de architectonische spiegel van een land waarin de adel het voor het zeggen had. Het koninklijk kasteel (Zamek Królewski) is met bijbehorend plein en tuinen bijna even groot als de hele oude stad (Stare Miasto). Elke zichzelf respecterende magnatenfamilie had een optrekje in de hoofdstad, voor de maanden waarin de Sejm bijeenkwam.
Nou ging het allemaal niet zo snel als de Warschauers graag doen geloven. De koningen werden als vanouds gekroond en begraven in Krakau, in de kathedraal op het Wawel. Warschau was ‘de residentie van Zijne Majesteit’. Deze taakverdeling, vergelijkbaar met die tussen Amsterdam en Den Haag, duurde tot de Poolse adelsrepubliek aan het einde van de achttiende eeuw van de kaart werd geveegd.
Tijdens deze delingen stond de ontwikkeling van Kraków nagenoeg stil in de Oostenrijk Hongaarse monarchie. Warszawa ontwikkelde zich sterk door in het Russische rijk en na afloop van de Eerste Wereldoorlog in 1918 werd Warszawa in het nieuwe land de 'echte hoofdstad'. Dat is dit jaar honderd jaar geleden.
Lees hier het hele artikel.
De foto toont de oude stad op de oever van de Wisła omlijst door de nieuwe wolkenkrabbers. Foto via pexels.