Geboortedag Zamenhof, grondlegger van Esperanto

Op 15 december 1859 werd Ludwik Lejzer Zamenhof geboren. Hij werd de grondlegger van de taal Esperanto. Zamenhof overleed in 1917 en dat was voor UNESCO de reden om hem dit jaar te gedenken.

Over Ludwik Zamenhof

Onderstaande tekst is een vrije vertaling van de motivatie van UNESCO:

Het ontstaan van een taal

Zamenhof werd geboren in Białystok (nu noordoost Polen). Een multiculturele stad met een toen overwegend Joodse gemeenschap. Zamenhof (1859-1917) creeerde de eerste versie van zijn Lingwe Uniwersala op jonge leeftijd en in 1885 ronde hij het project af en publiceerde hij de taal zoals we die nu kennen. Deze publicatie was in het Russisch (Białystok lag in het toen door Rusland bestuurde deel van de opgedeelde staat Polen - Litouwen): “The international tongue – Preface and complete method”, onder zijn pseudoniem Doktoro Esperanto. Dit betekent 'de dokter die hoopt' en Esperanto werd daarmee de naam van de taal. In hetzelfde jaar verscheen het boek ook in het Pools, Frans, Duits en Engels.

De verspreiding van het idee

Er ontstonden Esperanto Verenigingen en in 1905 werd in Boulogne-sur-Mer, Frankrijk een eerste Wereld Congres gehouden. Tijdens zijn verlbijf in Frankrijk kreeg Zamenhof de hoge Franse onderscheiding 'Légion d'honneur'. In 1906 publiceerde Zamenhof over homaranismo, het idee van de vereniging van naties door communicatie in een gemeenschappelijke taal.

Esperanto heeft zich over de hele wereld verspreid. Mede doordat Zamenhof de rechten vrijgaf zodat iedereen er gebruik van kon maken. Het idee heeft daarmee meer van 120 landen bereikt en is daarmee het enige van vergelijkbare initiatieven die wereldwijd succesvol zijn.

Wat is Esperanto?

Zamenhof droomde van een universele taal om mensen te verbinden. Daarbij dacht hij in eerste instantie aan Latijns maar hij realiseerde zich dat die grammaticaal te complex was.

Zamenhof sprak zelf meerdere talen. De talen waar hij mee opgroeide waren Russisch, Jiddisch en Pools maar hij sprak ook vloeiend Duits. Later leerde hij Frans, Latijn, Grieks, Hebreeuws en Engels, hij had ook interesse in Italiaans, Spaans en Litouws.

Hij ontdekt dat vervoegen van werkwoorden eigenlijk overbodig (dankzij het Engels) was wat de grammatica vereenvoudigd.  Voor het vocabulaire ontdekte hij dat juist door een stam van een toevoeging te voorzien (dankzij het Russisch) je makkelijk nieuwe woorden creëert. Als basis voor zijn vocabulaire koos hij de Romaanse en Germaanse talen. De op dat moment meest onderwezen talen en daarmee het meest herkenbaar voor veel mensen.

Zamenhof werd meerdere keren voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Vrede maar heeft deze uiteindelijk nooit mogen ontvangen.

Bijeenkomst in de Poolse Ambassade

Op 15 december 2017 houdt de Poolse ambassade een bijeenkomst ter ere van Zamenhof.