Małgorzata Mirga-Tas verankerd in de Roma-cultuur
Het Bonnefanten Museum in Maastricht presenteert de solotentoonstelling This is not the end of the road van Małgorzata Mirga-Tas van 8 juni 2024 tot 16 februari 2025. Parallel is de collectiepresentatie Dream On. De twee tentoonstellingen belichten nieuwe perspectieven en dromen van een betere toekomst.
This is not the end of the road: Małgorzata Mirga-Tas
Małgorzata Mirga-Tas, geboren in Zakopane in 1978, is een internationaal erkende Poolse kunstenaar en activist die behoort tot het Roma-volk, de grootste en waarschijnlijk meest gediscrimineerde etnische minderheid in Europa. Haar kunst is sterk verweven met haar identiteit en de dagelijkse ervaringen van haar gemeenschap. Ze creëert een alternatieve verhaallijn over de Roma-cultuur door middel van mythes, astrologie, religie en oude gebruiken. Dit resulteert in een magische wereld die diep verankerd is in de Roma-ervaring.
Textiele werken
De tentoonstelling in Maastricht bevat veel textiele werken uit verschillende periodes van haar carrière, waaronder de indrukwekkende serie Re-enchanting the World.
Poolse paviljoen
Deze serie, waarmee Mirga-Tas internationaal doorbrak op de Biënnale van Venetië in 2022, is voor het eerst weer in zijn geheel te zien in het Bonnefanten. Op de Biënnale was het Poolse paviljoen van top tot teen gevuld met de grote wandkleden van Mirga-Tas. Daarop zijn beelden afgebeeld van en over ‘de grootste minderheid van Europa’.
Het museum heeft twee delen van deze serie aangekocht: de maanden maart en april. De serie is een herinterpretatie van de Europese kunstgeschiedenis door middel van scènes geïnspireerd op de Roma-cultuur en is een eerbetoon aan de beroemde renaissancefresco's in het Palazzo Schifanoia in Ferrara, Italië.
In het bovenste deel van Re-enchanting the World gaat Mirga-Tas in op de stereotypische en negatieve weergave van de Roma in 17de-eeuwse prenten van Jacques Callot. Ze herschept deze scènes om een waardiger beeld van de Roma te presenteren, dat meer recht doet aan hun cultuur en zelfbeeld. De overige delen van de serie weerspiegelen de geschiedenis en het dagelijkse leven van de Roma, en weerleggen zo het stereotiepe verhaal over de Roma-identiteit.
Vrouwen in de Roma-gemeenschap
Naast Re-enchanting the World toont de tentoonstelling ook nieuwe werken van Mirga-Tas die nog niet eerder zijn getoond. Deze werken benadrukken de rol van vrouwen in de Roma-gemeenschap vanuit een feministisch perspectief en brengen hulde aan opmerkelijke Roma- en Sinti-vrouwen.
Mirga-Tas benadrukt het transnationale karakter van de Roma-diaspora en de blijvende impact van kolonialistische praktijken op hun leven.
Een belangrijk onderdeel van de tentoonstelling is de samenwerking tussen Mirga-Tas en de Nederlandse Sinti-kunstenaar Morena Bamberger. Deze samenwerking heeft geleid tot nieuwe werken die zijn ontwikkeld door beide kunstenaars, waaronder textielportretten van hedendaagse vrouwelijke voorvechters van Roma- en Sinti-emancipatie in Nederland. Bamberger heeft een installatie in de vorm van een woonwagen gecreëerd, die fungeert als een kapel en een eerbetoon aan de levenswijze van de Sinti en Roma.
Interview met Mirga-Tas
Naar aanleiding van twee solo-exposities in Groot-Brittannië verscheen in The Guardian (september 2023) een interview met de kunstenaar onder de veelzeggende titel ‘When you say you are Roma, you have to work twice as hard’: Małgorzata Mirga-Tas, outsider at the heart of Polish art.
Daarin beschrijft Mirga-Tas haar werkwijze: ze maakt eerst tekeningen, vaak werkend vanaf foto’s, die door een printer worden vergroot tot de gewenste schaal. Vervolgens gebruikt ze carbonpapier om de tekeningen over te brengen op een ondergrond, waarbij oude ziekenhuislakens het beste werken. Daarna selecteert en rangschikt ze de stoffen en begint het naaiwerk. Voor de gezichten, handen en benen gebruikt ze linnen, dat ze beschildert.
En over de positie van Roma zegt ze: "Wij kunnen in onze eigen stem spreken, maar zelfs nu wordt de 'expert'-stem over de Roma als belangrijker beschouwd dan de Roma-stem zelf." Met haar kunst, zo concludeert de schrijfster van het interview, spreekt Mirga-Tas heel duidelijk voor zichzelf en de Roma.
Mirga-Tas, through the vigorous clarity of her art, is a force for change. She is speaking loud and clear in her own voice – and with authority.
The Guardian
Op DW staat een vijf minuten durende short doc over de kunstenaar.
Culture.pl bracht onderstaande video uit naar aanleiding van haar expositie op de Biënnale. Op de site staat nog een biografie (in het Pools) en een galerij met tien van haar werken.
Dream On: Een Verkenning van Hedendaagse Kunst
Parallel aan de tentoonstelling van Mirga-Tas presenteert het Bonnefanten de collectiepresentatie Dream On. Deze presentatie omvat werk van meer dan twintig kunstenaars die een nieuwe lijn in de museumcollectie verkent. In een tijd van onzekerheid en angst verbeelden deze kunstenaars een betere wereld en zetten ze maatschappelijke en politieke thema's zoals dekolonisatie en intersectioneel feminisme centraal. Ze eisen aandacht voor gemarginaliseerde groepen en verdwenen culturen, en doen dit vaak op een luchtige en humoristische manier.
De kunstenaars in Dream On putten inspiratie uit folklore, legendes, rituelen en bezweringen om nieuwe kunstwerken te creëren die historische gebruiken en verhalen nieuw leven inblazen. Dit dient als een spiegel voor hedendaagse maatschappelijke problemen en biedt een verbeelding van een alternatieve toekomst. De presentatie omvat werken van onder andere melanie bonajo, Antoine Berghs, Ali Cherri, en Hadassah Emmerich, en vormt zo een diverse en hoopvolle blik op de toekomst.
Małgorzata Mirga-Tas: This is not the end of the road wordt mede mogelijk gemaakt door Ammodo en het Mondriaan Fonds.
Recensies in de pers
Midden juli plaatste het museum onderstaande trotste Facebook bericht met beoordelingen en quotes van de verschillende media:
Hier de links naar de genoemde reviews:
- NRC
- Trouw: Met vrolijke, kleurige stoffen buigt Mirga-Tas de negatieve clichés over Roma om
- Volkskrant: Schoonheid is wat Romakunstenaar Małgorzata Mirga-Tas geeft in Maastricht, in overvloed
Fotoverantwoording
Alle afbeeldingen zijn verkregen via het Bonnefanten:
Boven dit bericht: Małgorzata Mirga-Tas, Basiawiben predale baba - Music for grandmothers, 2024, textiel en acryl op canvas op houten stetcher, 200 x 160 cm. Foto: Bartek Solik. Courtesy de kunstenaar, Foksal Gallery Foundation, Warschau, Frith Street Gallery, Londen en Karma International, Zürich.
In de tekst:
Małgorzata Mirga-Tas, Re-enchanting the World: March, 2022, textiel, acryl, mixed media op houten stretcher, 462 x 387 cm. Collectie Bonnefanten, verworven met steun van de VriendenLoterij. Foto: Jacopo Salvi.
Małgorzata Mirga-Tas, Portrait of Lalla Weiss, 2024, textiel en acryl op convos op houten stretcher, 200× 255 cm. Foto: Bartel Solik. Courtesy de kunstenaar, Foksol Gallery Foundation, Warschow, Frith Street Gallery, Landen en Karma International, Zürich.
