Na een open oproep in juni 2023 van de European Cultural Foundation koos een internationale jury het winnende consortium van het onafhankelijke kunstenaarscollectief espaço agora now, dat samenwerkt met FLOW, MS-Fusion, Teatro Meia Volta en United Artist Labour, uit.
Het collectief ontvangt een subsidie van 500.000 euro van de European Cultural Foundation om The European Pavilion 2024 vorm te geven en te hosten. Hun voorstel, Liquid Becomings, neemt de vorm aan van vier boten die vanaf 1 september achtentwintig dagen lang op vier Europese rivieren door dertien landen varen, voordat ze in Lissabon samenkomen voor een groots artistiek programma in november 2024. De rivieren zijn: Wisła (zie ook onderaan dit artikel), Rijn, Donau en Taag.
Bekijk de film waarin het concept gepresenteerd wordt.
Jury oordeel
Volgens de jury biedt Liquid Becomings een gedurfd artistiek voorstel. Daarnaast daagt het ook op constructieve wijze het model van nationale paviljoens en de denkbeelden die deze vertegenwoordigen uit.
Liquid Becomings draagt een onverwacht en innovatief perspectief in het debat over Europa aan door een project over grenzen heen te entameren, door gebruik te maken van de symbolische rijkdom van water en tegelijkertijd de klimaaturgentie ervan te onderstrepen, en door de vloeibaarheid van de Europese identiteit zelf te benadrukken.
Door kunstenaars een centrale plaats te geven en verschillende gemeenschappen langs de Wisła, Rijn, Donau en Taag, maar ook in het historische centrum en de buitenwijken van Lissabon te betrekken, heeft Liquid Becomings de potentie om een blijvende impact te hebben in het hedendaagse Europa, en om ons te helpen een gedeelde, polyfone toekomst voor te stellen.
FLOW/PRZEPŁYW
FLOW zijn transdisciplinaire creatieve activiteiten georganiseerd door Agnieszka Brzeżańska en Ewa Ciepielewska samen met de Fundacja Razem Pamoja. De activiteiten vinden plaat aan de rivier de Vistula en andere Stromen.
De rivier vormt een startpunt voor het gemeenschappelijke bestaan en handelen van kunstenaars, curatoren en sociale activisten om het idee van kunst als experiment op te frissen zonder vooraf gedefinieerde resultaten of de noodzaak om objecten te produceren. FLOW is ook een oefening in een andere economie, in delen en produceren, die geen radertje is van financiële circulatie of institutionele structuren.
De inauguratie van de FLOW/PRZEPŁYW-activiteiten vond plaats in samenwerking met de Gdańsk City Gallery als een FLOW/MOTŁAWA-evenement dat de hele dag duurde. Galar Solny, dat sinds 2013 op de Vistula drijft, voer ook tegen de stroom, de rivier op en was de locatie van een artistieke residentie en een openluchtworkshop op een eiland in de Wisła in de buurt van Ciechocinek, waarin verschillende kunstenaars vanuit Polen en de daarbuiten deelnamen. Ook was het initiatief in Berlijn, FLOW/BERLIN.
De boot als podium en verbinder
De basis voor de boot als podium ligt deels natuurlijk in de ervaring van FLOW/PRZEPŁYW. Maar de motivatie van het gezelschap is ook dat schepen een belangrijke rol hebben gespeeld in de Europese geschiedenis. Denk aan de rol als transportmiddel, maar ook als cruciaal middel voor, en daarmee symbool van, de Europese ontdekkings- en handelsreizen en de expansiedrift zo is op te maken uit de promotievideo. Ook wordt in herinnering geroepen dat boten migranten aan onze kust brengen die onderdeel willen uitmaken van Europa en hier hun waardigheid proberen te hervinden.
28 dagen lang in september is dus kunst op de vier drijvende podia op de vier rivieren. Dit komt in november samen in Lissabon als hoogte punt.
Vistula is Weichsel (of Wijssel), niet Wolga
Een van de vier rivieren is dus de Wisła, of zoals in de presentatie genoemd de Vistula. In het artikel in de NRC van 15 februari onterecht aangeduid als Wolga. Toegegeven, de oude Nederlandse naam 'Wijssel' is niet heel bekend, eerder waarschijnlijk de Duitse naam Weichsel. Afgaande op de taalunie is Weichsel de juiste Nederlandse aanduiding. Dit kan vergeleken worden met de naam van de havenstad aan de monding van de rivier, Gdańsk. Ook hier denken mensen eerder aan de Duitse naam 'Danzig', in het Nederland Dantzig. De oude naam Danswijk is in ongebruik geraakt.
NB: in de loop van de dag is het in het artikel op NRC.nl aangepast.
Op de afbeelding boven dit bericht - een illustratie van Siniša Ilić voor espaço agora now - met de vier profielen van de rivieren is de Wisła, met zijn zijrivieren, de verbeelding rechtsboven.
