Op 26 januari is de officiële release datum van het album Passacaglia van violist en componiste Adam Bałdych en pianist en componist Leszek Możdżer. Beide zijn een gevestigde naam in de muziek en in het bijzonder in de jazzmuziek. Dit is de eerste keer dat ze samenwerken aan een productie. Het album wordt uitgebracht op het jonge label imaginary van Bałdych.
Lang verwachte samenwerking van Bałdych en Możdżer
De internationaal goed aangeschreven jazz-scene uit Polen kent twee namen die tot 2022 nog niet hadden samengewerkt. Jazzliefhebbers hebben lang op dit duo gewacht. Na een concert op het Enter Enea 2022 festival, besloten Adam Bałdych en Leszek Możdżer hun samenwerking voort te zetten. Dit resulteerde in een aantal concerten met muziek van het album in wording. Dit album heeft de naam Passacaglia.
De beide muzikanten zoeken al jaren in hun eigen domein nieuwe vormen grensoverschrijdende samenwerkingen. Zo was Adam Bałdych in Nederland te zien op het Sound of Music festival met een daar gecreëerd trio met Rogier Telderman en Vincent Courtois. Leszek Możdżer was meerdere keren in Nederland in samenwerking met Holland Baroque.
Deze keer hebben Bałdych en Możdżer elkaar gevonden voor een muzikale dialoog waarin ze ruimte geven aan hun verbeeldingskracht.
Enkele tracks zijn al te beluisteren op de streaming platforms en YouTube.
Vernieuwende meerstemmigheid die toch vertrouwd voelt
De titel en titeltrack van het album verwijzen naar een variatievorm, waarbij de baslijn steeds hetzelfde blijft, maar de bovenstemmen steeds nieuwe melodieën en harmonieën introduceren. De passacaglia is een van de oudste variatievormen, en werd al in de 16e eeuw in Spanje gebruikt.
In dit geval is een basis die Możdżer neerlegt op de piano om daar een eigen melodie op te leggen totdat de viool de regie overneemt en de luisteraar meeneemt het album in.
Daarop volgen drie tracks van de hand van Bałdych: Jadzia, Moon en December. Jadzia is lichtvoetig en vertrouwd voor wie beide muzikanten kent. Moon begint ingetogen maar krijgt gaande weg meer pit waarbij ook minder gangbare klanken uit de instrumenten worden gehaald. December is op zijn beurt dan weer ingetogen. Een nummer wat kabbelt als een voorjaarsbeek maar met de titel December wordt dit toch eerder dwarrelende sneeuwvlokken af en toe opgezweept in een windvlaag.
De vijfde track is de eerste van een andere componist. De heren grijpen terug op Gymnopedie van Satie die uiteraard vertrouwd begint met pianoklanken waarbij het pizzicato van de viool zich voegt.
Met Polydilemma dient zich de eerste van twee composities van Możdżer aan. Lichtvoetig huppellen de piano en viool door het nummer. Via de tweede track van Możdżer en January van Bałdych komen we bij track negen Beyond Horizon, opnieuw een gezamenlijke compositie. Het is een kort en wat onheilspellend nummer. Saltare - van Bałdych - wat daarna volgt luistert weer makkelijker en vertrouwder voor liefhebbers van het oevre van beide componisten. Toch is het geen deja-vu op eerder werk. Het is, en blijft, verfrissend ook na het album vaker te hebben beluisterd.
Terug in de tijd en terug naar het nu
Na nog twee gezamenlijke composities - waarbij Resonance wat schuurt - en een laatste van de hand van Bałdych grijpt het album nog verder terug in de muzikale geschiedenis. Zo bevat het een stuk van Hildegard van Bingen, een abdis, componist, mystica en profetes uit de twaalfde eeuw en van Josquin des Prez. Hij is een belangrijke componist van de Renaissance. Josquin werd geboren in een boerengezin in Doornik en begon al op jonge leeftijd met zingen en componeren. Deze Henegouwse musicus (zanger en componist) van de Franco-Vlaamse School van polyfonie werkte in Rome bij de pauselijke kapel. In 1503 werd hij benoemd tot kapelmeester van het hof van Lodewijk XII van Frankrijk.
Josquins muziek wordt gekenmerkt door schoonheid, originaliteit en technische perfectie. Hij was een meester in het gebruik van polyfonie, en zijn muziek is vaak zowel complex als toegankelijk. Je kan stellen dat deze twee laatste zinnen ook van toepassing zijn op de interpretatie van Bałdych en Możdżer. Het levert een melodieus in getogen slot op van het album waarvoor wat ons betreft geldt dat het getuigd van schoonheid, originaliteit en technische perfectie.
In de verschillende nummers is alle ruimte voor het creatieve talent van de beide muzikanten. Możdżer bespeelt piano's gestemd op 432 en 442 Hertz terwijl Bałdych zijn viool en renaissance viool in hun kracht plaatst. Daarmee ontstaat een eigentijds album met voor het moderne oor vernieuwende historische klanken.
Het album kan al gereserveerd worden bij bol.com
